Titel

De bundel moest een titel. Dat wist ik natuurlijk, maar zoals ik eerder al schreef: mijn voorbereiding stelde niet veel voor. Er was nog geen compleet manuscript, en dus ook nog geen titel. Ik had er ook nog nauwelijks over nagedacht. Ik wilde eigenlijk geen titel verzinnen voor een bundel die misschien toch nooit zou verschijnen.

Eerst was er alleen een werktitel. Een zinnetje dat mijn redacteur in een van mijn gedichten had gevonden, en waarover zij en ik het ene moment enthousiaster waren dan het andere (vaak ook onafhankelijk van elkaar). In mijn geval kun je je dan altijd afvragen: is dat de eeuwige twijfel die zo’n beetje bij mij hoort of de twijfel die aangeeft dat het nog niet helemaal goed is? Bovendien was het voor mij op dat moment belangrijker om nieuwe gedichten te schrijven en oudere gedichten op te diepen, aan te passen of opzij te leggen (de bundel te maken), dus de kwestie bleef een beetje in de lucht hangen.

Een paar mensen vroegen hoe mijn bundel ging heten. Ik was daar totaal niet op voorbereid (niet dat het een rare vraag is, helemaal niet, het was eerder raar dat ik er niet op voorbereid was) en noemde dan die werktitel. Later vroeg ik me af waarom ik niet zei: ‘Dat weet ik nog niet zeker’, maar goed, zo kon ik wel horen wat ze ervan vonden.

Mensen begrepen het toch niet helemaal. Er was uitleg voor nodig, waarna we al snel terechtkwamen in gesprekken die niet over de bundel gingen, maar over waar twee vrouwen wel en niet veilig naartoe kunnen. Op zich niet erg, maar toch ook niet helemaal wat ik voor ogen had. En leek het niet toch te veel op die titel van die ene bundel?

Uiteindelijk werd die titel het niet (als de bundel er is, mag je raden wat het was!). Ik kreeg het verzoek van de uitgever er nog eens over na te denken. Misschien was de titel ook wat te lang? Zo lang was die titel niet, vond ik, maar ik was natuurlijk bereid om er nog eens over na te denken. Vooral ook omdat die werktitel misschien toch niet dé titel was. De suggesties spraken me nog niet direct aan, dus ik wilde dan liever zelf een nieuwe titel verzinnen waar iedereen enthousiast over was.

Hoe kies je een titel voor je bundel? Ik kwam erachter dat ik heel erg van titels houd die zinnen of zinsdelen zijn (dat zorgt natuurlijk al snel voor een lengteprobleem). Titels van een woord, of van twee, een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord? Mwoah. Liever ook niet de titel van een gedicht uit de bundel. Ik heb het idee dat dat gedicht dan meteen ‘het titelgedicht’ zou worden, alsof dat veel zegt over de hele bundel. Ik zou niet weten welk gedicht dat zou moeten zijn, het mag van mij wat subtieler. Wat ik wel mooi vond aan de werktitel, was dat die refereerde aan mijn manier van schrijven, van denken.

Eerlijk gezegd weet ik nog steeds niet echt hoe je dat doet, de titel van je bundel kiezen. Maar ik heb gekozen. De reacties zijn goed en ik twijfel voor de verandering niet.

En als je dan

Zo gaat mijn bundel heten. En als je dan wat? Dat lees je dit najaar. (En om ervoor te zorgen dat dat ook echt kan, ga ik aan het eind van de maand een zetklaar manuscript inleveren. Eng!)