Nog meer boeken

Toch even kijken of ik het weer een beetje beter bij kan houden. In ieder geval ben ik er blij mee dat ik weer lees (ik vermoed dat het weer veel minder zal worden als ik weer werk, en voor mijn werk lees).

Hanna Bervoets – Fuzzie

Ik ren niet meteen naar de winkel als Hanna Bervoets een nieuwe roman publiceert, maar vaak lees ik hem uiteindelijk wel. Fuzzie vond ik terug op queerboeken.nl. Het is eigenlijk een site met boekentips voor scholieren die voor hun lijst moeten lezen, maar ook handig om in de gaten te houden als je zoals ik altijd op zoek bent naar goede lesbische boeken die je nog niet kent. Nu is dit boek niet ontzettend lesbisch, maar dat is ergens ook wel fijn, als de plot niet draait om uit de kast komen, als er geen nadruk op wordt gelegd (ik heb veel ideeën en gedachten over queerboeken, maar dat zou iets zijn voor een aparte blog, naast dat ik nog altijd vind dat ik niet alle recht van spreken heb zolang ik zelf geen queerboek heb gepubliceerd). Het boek gaat over verschillende mensen die pluizige gekleurde bolletjes krijgen. Die tegen ze praten. Een erg origineel gegeven, dat sowieso, en het biedt ook volop ruimte voor de filosofische bespiegelingen waar Bervoets zo dol op is (want die bolletjes zijn dus nogal filosofisch aangelegd). Helaas gaat het veel over een man met een hond, ik heb niks met honden. De compositie vond ik wel erg mooi, en ook dat een van de personages op een gegeven moment zegt (het boek is allang terug naar de bibliotheek, dus ik heb helaas de precieze formulering niet paraat) dat haar ouders haar zien als een feuilleton, terwijl zij zichzelf liever ziet als een bundel korte verhalen. Sommige observaties zijn prachtig, op andere momenten gaan ze te lang door. Maar dat vind ik eigenlijk altijd in haar boeken. Meestal wordt het op een bepaald punt in het verhaal ook ineens supergruwelijk, en daar kan ik niet zo goed tegen. In dit boek gelukkig niet!

Ali Smith – How to Be Both

Ik schrijf normaal gesproken niet over boeken die ik niet uitlees. Ik lees ook niet vaak boeken niet uit. Ik heb dit boek niet uitgelezen. Sterker nog, ik heb slechts de helft gelezen. Alleen het ene verhaal, dat over George (v) in 2013. De andere helft van het boek beslaat het verhaal over Francesco del Cossa, een of andere schilder uit de renaissance. Ik miste George te veel in het andere deel en begreep er te weinig van. Zo jammer, want het deel vanuit George vond ik echt heel goed en inspirerend. Smith beweegt zich ongelooflijk knap door de tijd, en ze vertelt zo mooi, zo poëtisch, het is zo écht en grappig. En talig, vandaar dat ik nog speel met de gedachte om de Nederlandse vertaling een keer te proberen. Om te zien hoe die is, en in de hoop dat ik de tekst vanuit de schilder dan beter begrijp. Mijn Engels is best goed, maar ik dacht soms dat het hiervoor niet goed genoeg is. Ik doe het totaal geen recht met deze samenvatting, maar George heeft haar moeder verloren, die moeder was druk met het werk van de schilder uit het andere deel, George raakt daardoor ook gefascineerd door hem, en ik geloof dat hij haar dan weer observeert.

Oké. Ik had eigenlijk genoteerd dat het me te weinig interesseerde om de vertaling een kans te geven, maar toen ging ik reviews lezen op Goodreads om te zien hoe dom ik precies ben of er meer mensen waren die het deel over die schilder niet doorkwamen (die waren er) en toen kwam ik erachter dat er twee verschillende versies van het boek bestaan, expres. In sommige exemplaren komt het verhaal vanuit de schilder eerst, in andere het verhaal vanuit George. Wow. Wat intrigerend! *literatuurwetenschapperhart gaat weer sneller kloppen* Ik vraag me af of de aardige mevrouw van Gay’s the Word dat ook wist. Misschien niet. Achteraf gezien denk ik dat zij het had over de versie waarin het verhaal van de schilder eerst kwam, want ze zei dat we waarschijnlijk bij de eerste pagina’s zouden denken: Wat ís dit voor boek? En dat vond ik dus enorm meevallen toen ik het ging lezen… Hm. Misschien ben ik er toch nog niet helemaal klaar mee.

Alison Bechdel – Are You My Mother?

Dit boek kreeg ik van M. voor mijn verjaardag. Absoluut ook zodat ze het zelf kon lezen, maar ik ben er superblij mee. Alison Bechdel heeft Fun Home geschreven en getekend, en o, wat houd ik veel van Fun Home. Van het boek, en ook van de musical, die we vorige zomer in Londen hebben gezien (toen kwamen we ook toevallig bij Gay’s the Word terecht). Deze zomer spelen ze een Nederlandstalige versie in Amsterdam (maar liefst twee weken lang, tijdens de Gay Pride, want het is natuurlijk voor een specifieke doelgroep en commercieel niet interessant genoeg, pff, mensen weten niet wat ze missen). Uiteraard hebben M. en ik al kaarten. Ik checkte net even of ik inderdaad al eerder over Fun Home had geschreven hier. Had ik, en zie, niet vaak, maar soms gaat iets ook gewoon wél precies zoals je wilt, want ik schreef toen dat ik hoopte dat de musical nog eens dichterbij te zien zou zijn (destijds alleen in New York) en nu hebben we hem gewoon in Londen gezien en gaan we hem nog zien in Amsterdam! Goed, en nu iets over Are You My Mother? Dat moet je lezen na Fun Home, en dan ben je nog meer fan. Het is eenzelfde soort graphic novel als Fun Home, maar het speelt later, als Alison Bechdel werkt aan Fun Home. Daarom fascineerde het me ook zo, het is een kijkje achter de schermen. De titel zegt het al, dit boek gaat veel meer over haar moeder (en Fun Home over haar vader). En meer over haar volwassen leven en schrijverschap. Het staat vol psychologie, en is daarmee misschien nog wel ingewikkelder dan Fun Home, ook hier had ik wel weer wat ‘Ik ben hier te dom voor’-momenten. Maar het is vooral erg mooi en ontroerend en eerlijk en grappig.

Weer eens een boekenblog

Er waren tijden dat ik dit elke maand deed, de boeken bespreken die ik had gelezen. Totdat ik geen boeken meer las in mijn vrije tijd (en ook amper meer blogde). Mijn hoofd stond er niet naar. Ik probeerde de krant te lezen, maar las vooral talloze oude Margrieten, nummers van Ouders van Nu en alle zwangerschapstijdschriften waar ik aan kon komen. Vorig jaar zomer waren M. en ik in Londen, en ook al las ik op dat moment niet, ik moest natuurlijk wel uitgebreid naar Waterstones. Daar kwamen we erachter hoe briljant Bette Westera Kaatje Kip heeft vertaald (de Engelse vertaling was veel saaier), maar ik kocht er ook dit boek.

Ann Hood – Knitting Yarns. Writers on Knitting

Ik lás het ook, maar deed daar maanden over. Terwijl het allemaal korte stukken zijn van schrijvers over breien. Klinkt misschien saai, was het voor mij vaak niet. Oké, er staan een paar teksten in van mensen die zelf niet kunnen breien en ook niet heel veel meer te melden hebben dan dat, maar ook een paar verhalen die me ontroerden, waarin mensen prachtig vertellen over hun overleden geliefden (vaak moeders of oma’s). Waarin ik iets teruglas van wat het voor mij betekent.

Ik heb hier nog behoorlijk wat ongelezen boeken liggen. Je krijgt weleens wat, zeker als redacteur. En die kan ik dan vaak toch niet wegdoen voor ik ze gelezen heb. Waardoor ze hier rustig jaren blijven liggen. Op een dag besloot ik er toch weer eens eentje te proberen. Dat werd dit boek.

Julie Cohen – Zij, jij en ik
(Falling, vertaald uit het Engels door Anna Livestro)

Uitgegeven door De Fontein, en als ik niet met zwangerschapsverlof ben, werk ik veel voor hun jeugdfonds. Volgens mij heb ik het gekregen na een van hun zomerfeestjes.
Als ik hetero was geweest, zou ik misschien meer van romantische boeken houden dan nu, denk ik vaak. Ik lees ze met name voor mijn werk voor HarperCollins veel, vaak met plezier, maar ze gaan zelden over mij. Het wordt zo vaak gezegd in het kader van leesbevordering, hoe lezen je blik kan verruimen, en dat onderschrijf ik zeker, maar herkenbaarheid en identificatie zijn ook belangrijk. Het hoeft niet altijd over mensen zoals jij te gaan, maar als het daar zowat nooit over gaat, is dat toch jammer.
Dit boek is zonder meer romantisch. Het is geschreven vanuit drie personages. Honor is een oudere intellectuele vrouw die tot haar afgrijzen fysiek aftakelt. Nadat ze haar heup breekt, stelt haar schoondochter Jo voor dat Honor bij haar in huis komt. Beiden missen Stephen, hun overleden man/zoon, maar elkaar hebben ze nooit gemogen. Jo probeert zich staande te houden als alleenstaande moeder van drie kinderen van twee mannen. Haar tienerdochter, Honors kleindochter Lydia, is verliefd op haar beste vriendin.
Voor mij was het erg fijn dat het perspectief steeds wisselt. Ik las twee, drie hoofdstukken per dag om weer een beetje in het leesritme te komen. En ik vond het een heel fijn boek, ik moest (enigszins onder invloed van de zwangerschapshormonen) zelfs huilen tegen het einde. Het heeft dus zowaar een roze lijntje, bonuspunten, maar Jo’s gehannes staat in deze fase van m’n leven misschien nog wel dichter bij mij (best een vreemde gewaarwording).

En toen werd D. geboren en las ik weer een tijdje niets. Tot ik besloot om tijdens de nachtvoedingen te lezen, in de hoop dat ik dan niet in slaap zou vallen. Ik voed in bed, maar wel half rechtop omdat ik liggend voeden niet prettig vind. Als ze slaapt, wil ik zó graag plat liggen zonder baby (nu dat een optie is, in het begin sliep ze ’s nachts ook niet in haar eigen bed, nu meestal alleen overdag niet). Ik ben een paar keer in slaap gevallen met D. op me, om dan pas weer wakker te worden bij de volgende voeding, en dat vloog me zo aan. Het te lezen boek bij deze activiteit moet saai genoeg zijn om daarna direct te kunnen slapen, maar ook interessant genoeg om wakker te blijven. Nog best lastig!
Ik las eerst

Matt Dings – Jonge jaren

Bundeling van stukjes (eerder gepubliceerd in HP/De Tijd) waarin BN’ers vertellen over hun jeugd. Alles bij elkaar beslaat het een lange periode, dus je ziet veel dingen in het land, in levens veranderen (de BN’ers zijn gesorteerd op geboortejaar). De stukjes zijn echter behoorlijk kort, dus het blijft allemaal vrij oppervlakkig. En de ene persoon heeft natuurlijk ook een interessanter verhaal dan de ander, de ene persoon vind ik interessanter dan de ander (ik kende ook niet iedereen). Dit boek heb ik volgens mij ooit gekregen op Manuscripta en ga ik niet houden.

Het volgende nachtboek was

De vele gezichten van Anne Frank. Visies op een fenomeen.
(Samengesteld door Gerrold van der Stroom, deels vertaald door Krijn Peter Hesselink)

Ik weet niet meer hoe ik aan dit boek ben gekomen. Ooit een keer tweedehands gekocht, misschien? Ik ben in ieder geval genoeg in Anne Frank en de Tweede Wereldoorlog geïnteresseerd om het jaren te houden, maar blijkbaar niet geïnteresseerd genoeg om het eerder te lezen. Het is een verzameling artikelen en essays, met name over haar dagboek. Voor hoe ik het nu heb gelezen was het fijn dat het afzonderlijke stukken waren, maar eigenlijk werkte dat niet zo goed, erg veel herhaling (hoe vaak er wel niet in staat dat er een a-, b- en c-versie van het dagboek bestaan) en een gebrek aan duiding. Ik had liever een samenhangend verhaal gelezen, zeker omdat sommige auteurs elkaar tegenspreken. Er stonden wel interessante dingen in, bijvoorbeeld hoe uitzonderlijk het was (en extra gevaarlijk) dat de familie Frank als gezin op een locatie onderdook en hoe opmerkelijk het eigenlijk is dat Anne Frank hét symbool is van de Holocaust, terwijl het daar in haar wereldberoemde dagboek nauwelijks over gaat. En dat het daardoor volstrekt normaal is dat jonge tieners het lezen en bewonderen (ikzelf vormde hierop geen uitzondering, ik geloof dat ik het voor het eerst las toen ik elf was). Wat dat zegt over ons, over wat we wel en niet willen weten over verschrikkingen. Van sommige stukken ging het hart van de literatuurwetenschapper in mij sneller kloppen. Daarnaast werd er een aantal keer verwezen naar de documentaire De laatste zeven maanden van Anne Frank van Willy Lindner, die ik inmiddels ook heb gezien. Een zeer indrukwekkende documentaire waarin de verschrikkingen juist wél aan bod komen, omdat er vrouwen in worden geïnterviewd die de concentratiekampen hebben overleefd. Zij hebben Anne daar nog gezien, vandaar de titel. En ik ben er dus ook via Anne op uitgekomen, maar die insteek vond ik eigenlijk niet helemaal goed gekozen. De verhalen van die vrouwen draaien namelijk nauwelijks om Anne, het gaat om die vrouwen zelf, en dat moet ook. Zij hebben hun eigen verhalen, die moeten we net zo goed horen als dat van Anne.

Mirjam Oldenhave – Weet ik veel. Dagboek van een pleegmoeder

Ik geloof niet dat ik ooit een kinderboek van Mirjam Oldenhave heb gelezen (misschien schreef ze ook nog niet toen ik tot de doelgroep behoorde?), maar dit heb ik in een ruk uitgelezen. In het boek, de titel zegt het al, schrijft Oldenhave over haar leven als pleegmoeder, in dit geval van Esi, die oorspronkelijk uit Ghana komt. Oldenhave en haar vriend vangen tijdelijk kinderen op, en aan het begin van het boek komt Esi bij hen wonen. Ik vond alles er interessant aan: hoe ze aan elkaar wennen, het gedrag van Esi, de gevoelens en gedachten van Oldenhave, hoe pleegzorg werkt. Nu ben ik sowieso wel iemand die boeken en documentaires over opvoeding, (speciaal) onderwijs, jeugdzorg en meer van dat soort onderwerpen verslindt, maar dit is ook echt lekker vlot en goed geschreven. Ontzettend veel respect voor Oldenhave en andere pleegouders, zo knap wat zij doen, zij maken verschil.

Mark van der Werf – Meester Mark graaft door. Op reis door vijftig jaar onderwijs

Zoals ik al zei, boeken over onderwijs. Daar heeft ‘meester Mark’ er inmiddels een heel stel van geschreven (meester is hij niet meer, hij was zij-instromer in het onderwijs, zijn eerste boek ging daarover). Dit boek gaat ook nog eens over onderwijs van vroeger, onderwijs én geschiedenis, bonuspunten. Hij heeft (oud-)leerkrachten geïnterviewd en schetst op basis van die interviews een beeld van vijftig jaar Nederlands basisonderwijs. Een boek vol fijne anekdotes. Ik moet alleen mijn diensten wel echt gaan aanbieden bij zijn uitgeverij als ik straks weer aan het werk ben, want ook in dit boek kwam ik weer allerlei fouten tegen (terwijl ik het dus niet las ‘als redacteur’, maar half slapend tijdens voedingen…)

Ik stel deze boekenblog al zo lang uit dat ik inmiddels alweer meer boeken heb gelezen (hier ben ik zelf nogal opgetogen over). Maar daarover een volgende keer.

Ieder jaar neem ik me voor een ode aan De Mol te schrijven, en toch kwam het er tot nu toe niet van. Bij dezen.

De Mol. Mijn lievelingsprogramma. En dan heb ik het dus over het Vlaamse origineel. De Nederlandse Wie is de Mol kijk ik natuurlijk ook wel. Ik ben zeker geen zogenaamde ‘molloot’ die elke aflevering drie keer ziet, op internet discussieert over mogelijke aanwijzingen en naar de livefinale in het Vondelpark trekt, maar ik kijk wel en stem ook in de bijbehorende app op mijn verdachten (ik zat dit jaar toevallig goed aan het eind :)). Het enige wat je echt mollotig aan mij zou kunnen vinden, is dat ik altijd mopper over hoe het programma veranderd is. Ik heb alle seizoenen gezien, en die met onbekende Nederlanders waren toch echt beter.

Na vier seizoenen met onbekende Nederlanders, ging Wie is de Mol over op bekende en minder bekende Nederlanders. En vanaf toen ging het bergafwaarts. In mijn beleving wordt er steeds minder tijd besteed aan opdrachten, en zijn veel opdrachten ook nog eens een stuk saaier. O, en die livefinales vind ik niks. Laat zien wat de Mol allemaal gedaan heeft en laat de kandidaten vertellen, in plaats van alles eindeloos te rekken en willekeurige kinderen in het publiek te vragen wie zij denken dat de Mol is.

Nee, dan De Mol, de Vlaamse dus (gemaakt door productiehuis Woestijnvis). Bij de zuiderburen verdween het programma na drie seizoenen met onbekende Belgen van het scherm (ik moet bekennen dat ik het allereerste Vlaamse seizoen niet heb gezien, toen wist ik nog niet dat het bestond). Mede daardoor was en is het legendarisch. Als dát toch eens terug zou komen, mijmerde ik vaak bij weer een matige aflevering van Wie is de Mol.

De bedenkers hebben lang gezegd dat die kans klein was, maar een paar jaar geleden kwam het toch terug. En het is beter dan ooit. Het vierde nieuwe seizoen is nu bezig. Het wordt uitgezonden door de commerciële zender VIER, dus in Nederland kun je het alleen online terugkijken.

Waarom zou je dat moeten doen?

Het is Vlaams. En Vlaams en de Vlamingen, daar heb ik een boontje voor, al zolang ik me kan herinneren (ik heb het over jullie, Samson en Gert). En dan bedoel ik niet op zo’n irritante Hollandse ‘wat klinkt het allemaal toch schattig’-manier, maar meer zoals anderen anglofiel of francofiel zijn. Ik ben trouwens wel serieus geïnteresseerd in de taal, maar dan in het woordgebruik en de zinsbouw, niet in het imiteren van een of ander accent (mijn eigen accent zal me ook altijd verraden, maar ik mag graag denken dat ik redelijk wat woorden en uitdrukkingen ken). In die zin kan ik mijn hart ophalen bij alle Vlaamse programma’s, en dat doe ik bij De Mol ook zeker.

Maar ook al is het Vlaams, dan moeten ze er natuurlijk nog wel iets van maken. En dat doen ze dus. Dat zit hem allereerst in de originele opdrachten, die vaak bestaan uit een opdracht in een opdracht in een opdracht en soms de volledige aflevering duren, inclusief allerlei addertjes onder het gras en keuzemogelijkheden. In Nederland maken ze er zich maar al te vaak van af met iets als: ‘En nu gaan jullie Jenga spelen in tweetallen.’ Met ervoor en erna eindeloze dronebeelden en zogenaamde ‘biechten’ van de kandidaten. De Belgen zetten er een voice-over onder, maken visueel hoe de opdracht in elkaar steekt en laten verder gewoon de opdracht zien. Dat is zo fijn! Ik wil kijken naar kandidaten die opdrachten doen, niet naar kandidaten die vertellen dat ze een opdracht gaan doen of hebben gedaan en wat ze overal van vonden. Hier vertellen de kandidaten bij het maken van de test kort wie ze verdenken, en dat is het.

De Vlaamse afleveringen duren ook nog eens langer dan de Nederlandse, dus er gebeurt véél. Het is geweldig, ik kan echt even alles vergeten als ik kijk. Ik wil zo min mogelijk concrete voorbeelden geven voor wie nog iets wil gaan terugkijken, maar die cliffhangers aan het eind van een aflevering! Zo vaak kippenvel. In Nederland begon het seizoen van twee jaar geleden met een opdracht waarbij de kandidaten zich in vijf verschillende steden in Oost-Europa bevonden, terwijl ze niet wisten dat ze niet in dezelfde stad waren. Dat komt nog enigszins in de buurt. Stel je zoiets voor, maar dan het hele seizoen lang.

De Mol is spannender, duisterder, wreder dan Wie is de Mol. Tegelijkertijd is het soms ook lichter en grappiger. Lastig uit te leggen. Er staat vaak veel op het spel bij opdrachten, maar de kandidaten houden zich minder/niet bezig met bondjes sluiten en jokers stelen (die zijn er niet eens). Je ziet meer van de reis zelf, je ziet ze ‘s ochtends aan de dag beginnen, souvenirs kopen, samen eten (vaak met presentator Gilles er ook bij). In eerdere seizoenen zag je ze zelf naar de volgende locatie rijden. Soms hoort het bij het spel, gaat het door aan tafel, betekent het iets wat voor muziek er wordt gedraaid in de auto, soms niet. Natuurlijk proberen ze in Vlaanderen net zo goed spraakmakende en memorabele kandidaten te casten. Natuurlijk is het gemonteerd. Maar toch lijkt het echter dan Wie is de Mol. Omdat de kandidaten niet gewend zijn op tv te komen. Omdat er tot nu toe in ieder seizoen een moment was waarop partners of familieleden van de kandidaten langskwamen (en die deden dan ook mee aan opdrachten!). Omdat ik het makkelijker vind om me te identificeren met onbekende Vlamingen dan met bekende Nederlanders.

Het maakplezier van het productieteam spat er voor mij af. Doordat het geheel zo goed in elkaar zit, maar ook door de details, de moeite die ze vaak in een bepaalde opdracht steken (in dit seizoen hadden ze bijvoorbeeld jongleerballen laten maken met de gezichten van de kandidaten erop). Door de humor, vaak met een wreed of absurdistisch tintje (zo ketenden ze de kandidaten voor een opdracht aan elkaar vast terwijl ze nog moesten ontbijten. Het ontbijt werd in buffetvorm geserveerd). Doordat ze de kijker serieus nemen. Zijn er ook minpunten? Mja, ze willen nog weleens dieren gebruiken bij opdrachten, ik denk dat dat ethischer zou kunnen.

Overigens zit ik bij De Mol standaard vol overtuiging op de verkeerde Mol. Opzet geslaagd. Maar eigenlijk maakt het me vaak niet eens uit wie de Mol zou kunnen zijn, omdat de opdrachten en de wendingen zo fantastisch zijn.

Dat ze nog maar heel veel seizoenen mogen maken.

KID

Ineens was daar het bericht dat KID voor lesbische en alleenstaande vrouwen ‘zonder medische indicatie’ niet langer wordt vergoed. Het wordt ook daadwerkelijk ineens niet meer vergoed, niet pas volgend jaar of zo.

Edit: Het wordt dit jaar ineens toch nog wél vergoed (bron). Aangezien het echter de vraag is wat er daarna gaat gebeuren en de hele gang van zaken vooralsnog weinig vertrouwen bij me oproept, heb ik deze blog verder niet aangepast.

Niet dat het iemand iets aangaat, maar wij hebben onze twee dochters gekregen via KID. We gaan hoogstwaarschijnlijk niet proberen om er nog meer te krijgen, dus in praktische zin hebben we er niets mee te maken. Maar daarbuiten uiteraard wel.

Natuurlijk kun je erover discussiëren of dit vanuit de basisverzekering moet worden vergoed. Misschien past het beter binnen een aanvullende verzekering, maar dan moet die er wel zijn. Dat is op dit moment niet het geval. Of misschien vinden we met z’n allen wel dat iedereen z’n vruchtbaarheidsbehandelingen maar uit z’n eigen zak moet betalen. Maar dan moet ook iedereen dat doen.

En heterostellen dus ook. Want dat is nu het verschil: voor vrouwen met een onvruchtbare mannelijke partner verandert er niets, de behandeling blijft vergoed. Beschik je echter niet over zaad omdat je partner een vrouw is, of omdat je geen partner hebt, dan moet je de behandeling voortaan zelf betalen (voor alle duidelijkheid: het donorzaad werd al niet vergoed, maar de inseminatie dus wel).

Er wordt dus gediscrimineerd op basis van relatiestatus, en angstaanjagend veel mensen lijken het daarmee eens te zijn. Geen man hebben is ‘immers’ geen medisch probleem. De vrouwen met een onvruchtbare man hebben zelf meestal echter even weinig problemen als de vrouwen zonder man. Het weigeren van een KID-behandeling aan lesbische stellen is directe discriminatie, oordeelde de Commissie gelijke behandeling in 2001 al. Er werd een motie aangenomen door de Tweede Kamer dat er ‘geen onredelijke drempels’ voor zo’n behandeling mochten zijn. Minister Els Borst verwoordde het standpunt van de regering ‘dat ook andere leefvormen dan het traditionele gezin met een vader en moeder een zorgzaam en stabiel opvoedingsklimaat kunnen bieden aan de kinderen die daarin opgroeien’. (bron). Dat waren nog eens tijden. Nu wordt lesbische stellen de toegang tot KID niet ontzegd, maar worden er dus wel financiële drempels opgeworpen die voor hetero’s niet worden opgeworpen. Klinkt nogal onredelijk.

Er zijn toch genoeg andere manieren om aan zaad te komen, roepen mensen. De kroeg in duiken. Een oproep plaatsen op internet. Co-ouderschap. En ongeacht hoe je aan zaad weet te komen, je kunt toch ook gewoon thuis insemineren, zo ingewikkeld is het allemaal niet. Natuurlijk ben ik op de hoogte van andere wegen. Wij hebben weloverwogen voor deze weg gekozen. Iedereen die voor deze weg kiest, doet dat weloverwogen. Zo’n traject is niet niks. Als we op de een of andere manier kinderen hadden kunnen krijgen zonder hulp van derden, hadden we dat absoluut gedaan.

Wat me hierbij opvalt: niemand heeft het over de andere opties voor heterostellen. Natuurlijk gaan heterovrouwen niet naar bed met iemand die niet hun eigen partner is om zwanger te raken. Natuurlijk krijgen heterostellen geen kinderen met een alleenstaande man of een ander stel met wie ze dan co-ouderschap aangaan. Waarom eigenlijk niet? (Het ergste vind ik misschien nog wel dat ik dat tot voor kort zelf óók niet ter discussie stelde. Lang leve de heteronormativiteit.)

De situatie is hetzelfde: een vrouw zonder medische problemen met een partner die haar niet zwanger kan maken. Maar jullie hebben geen man, zeggen mensen dan. Jullie kinderen hebben geen vader. Dat klopt. En wat dan nog? Belachelijk dat ik dit moet staven, maar dat kan ik: uit wetenschappelijk onderzoek komen geen aanwijzingen naar voren dat dat een probleem is. Kinderen met twee moeders of twee vaders zijn even gelukkig als kinderen met een vader en een moeder (bron).

De enige negatieve gevolgen worden veroorzaakt door discriminatie, door homofobie. O, en de hetero’s die besluiten om te verzwijgen voor hun kinderen dat ze gebruik hebben gemaakt van donorzaad, doen de zaak ook geen goed. Volledig anoniem donorschap mag in Nederland niet meer, wat mij betreft terecht. Onze donor is voor ons onbekend, maar zijn gegevens zijn geregistreerd. Onze dochters kunnen deze later opvragen, mochten ze dat willen, en dan zullen we ze daar uiteraard ook in steunen.

Volgens mij ontnemen we ze helemaal niets, maar er zijn blijkbaar nog altijd mensen die niet kunnen handelen dat onze relatie, ons gezin zo compleet is. Zonder vader, zonder man. En dan is het extra naar als je je moet afvragen of de overheid dat soms ook vindt. Zoals Meredith Greer schreef: ‘Het klinkt verdacht veel als een beleidstechnische “daar-moet-een-piemel-in”.’ (bron)

Gelukkig is er inmiddels enige ophef over ontstaan. Er is een petitie. Er komt een Kamerdebat. Jinek had er een item over, waarin Liliane Ploumen geweldige dingen zei.

Ik vond het wel lastig dat ik me niet kon herkennen in de vrouwen die daar werden geïnterviewd. Ik ben dus niet alleenstaand, en het klonk alsof de alleenstaande vrouw aan tafel extra verontwaardigd was over de discriminatie omdat ze daar normaal gesproken nooit mee te maken had. Ik weet het, als witte, hoogopgeleide vrouw zonder migratieachtergrond heb ik ook een heleboel privileges, maar ik ervaar deze beleidswijziging toch als het zoveelste bewijs dat sommige mensen lesbische relaties minder waard vinden dan heterorelaties. Volgens de minister is dit trouwens helemaal geen beleidswijziging. Het was al nooit de bedoeling dat het voor ons werd vergoed, ze zijn er nu alleen achter gekomen dat de behandelingen ‘ten onrechte’ werden gedeclareerd (bron). Volgens dit bericht van de NVOG speelde dit al in 2017. Bij de zwangerschap van onze tweede dochter ging het dus om een gedoogconstructie, of hoe moet ik dat zien? Gedoogd, dat is in ieder geval hoe ik me vaak voel.

Aan tafel bij Jinek zat overigens ook een lesbische vrouw, door wie ik me helaas ook niet echt gerepresenteerd voelde. Zij voert actie met de hashtag #magikjekwakkiedan (inclusief carnavalshit). Ik vrees dat je daar weinig mensen mee gaat overtuigen die KID voor lesbische vrouwen toch al te ver vinden gaan. Maar goed, sommige vrouwen komen met een goedkope hashtag, anderen publiceren een stuk op een matig gelezen blog. Als het mensen maar aan het denken zet. Als het maar helpt.

PS: Hier kun je de petitie waar ik over schreef ondertekenen, als je wilt. Dank je wel!

Waar zo’n baby allemaal geen rekening mee houdt

Dienstroosters. Handwerkprojecten. De aan- of afwezigheid van een grote zus. Geboorteplannen. Belinstructies. Hoelang het duurt voor iemand bij je is. Hoe graag je nog naar zwangerschapszwemmen gaat. Hoe bang je bent. De uitgerekende datum (niet echt, tenminste). Of je boven of beneden bent. Een eerdere bevalling van twintig uur. Dat je eigenlijk alleen maar wil slapen. Dat je speciaal nog even de langzame buikpompademhaling hebt geoefend. Dat je nooit zou bellen vanwege ‘een beetje buikpijn’.

Al die dingen daarna.

Dat je nu al vijf weken zoekt naar een gelegenheid om deze blog te schrijven.

Welkom, lieve D.!

Handwerkloket

Het Handwerkloket is open! Dat wil zeggen, ik heb mijn eerste breipatroon gepubliceerd op Ravelry. Bij 39 weken zwangerschap, waarom ook niet? Het was eindelijk af en misschien is het juist wel goed, ik heb nu niet zoveel ruimte in mijn hoofd om erover te twijfelen.

Het is het patroon voor deze sjaal, Interpunctie:

Een dubbelgebreide sjaal die mooi aansluit bij mijn andere werkzaamheden :)

Het patroon is beschikbaar in het Engels en Nederlands, en je vindt het hier.

Het is een groot avontuur, en zo probeer ik het ook te zien. Ik begrijp mensen die iets in eigen beheer willen uitgeven nu nog beter. Je kunt gewoon alles zelf bepalen! Natuurlijk is het nadeel ook meteen dat je alles zelf kunt bepalen. Dat gigantische schema dat ineens zomaar in het niets verdween. De testbreiers die het patroon gratis van mij kregen om het te testen en vervolgens amper nog iets van zich lieten horen. Of alleen dat het allemaal véél te ingewikkeld was. Of zelfs helemaal niets. Dat ga ik een volgende keer anders aanpakken! De administratieve rompslomp, de ingewikkelde belastingregels die om de hoek komen kijken zodra je internationaal iets verkoopt. Ik verwacht niet direct enorme bedragen binnen te gaan harken, maar het moet wel allemaal netjes geregeld zijn.

Voor het geval ik daadwerkelijk iets verkoop. Dat zei ik steeds tegen mezelf. En dat het toch alleen al superleuk was om het patroon te maken en te kijken hoe alles werkt. En dat was ook zo. Ik verwachtte en verwacht niet veel. Maar nu hebben twee mensen het meteen al gekocht.

Ook als het hierbij blijft, is dit geen moment om te stressen. Wel om taart te gaan halen.

Plannen 2018 – eindstand

Een fotoalbum maken voor S.
We hebben twee fotoalbums voor S. gemaakt. Eentje van haar eerste maanden, en eentje met de foto’s van 2017. En we hebben een paar keer wat losse foto’s afgedrukt. S. vindt het heerlijk om foto’s te kijken, dus we hebben een paar boekjes met van die insteekhoesjes gevuld zodat ze dat ook zelf kan doen. Nu moeten we natuurlijk ook nog een album maken van 2018, maar toch. Daar is M. trouwens ook al aan bezig.

Naar het Utrechts Archief
Ik ben er zowaar een keer heen geweest, in augustus alweer. Het was een… aparte ervaring. Zo werd ik behoorlijk onvriendelijk ontvangen, want tussen 12.00 en 13.00 bleek je geen stukken te kunnen aanvragen en het was bijna 12.00 uur toen ik daar aankwam. Ik vroeg hoe ik dat had kunnen weten, maar daar kwam geen antwoord op. Die vrouw vond het volgens mij heel klantvriendelijk van zichzelf dat ze toen op haar eigen account alsnog een paar dingen aan ging vragen, maar ik wist natuurlijk nog niet precies wat ik moest hebben en ze deed dat zo gehaast dat het uiteindelijk allemaal net het verkeerde bleek te zijn. Daardoor wist ik daarna iets beter wat ik dan wél aan moest vragen, maar het bleef toch een beetje trial-and-error. En de student-medewerker kopieerde zeer beroerd, à 50 cent per A4’tje. Het was heel interessant om daar een keer te zijn, en er was dus inderdaad het een en ander over mijn onderwerp terug te vinden. Het mooist waren zijn eigen verklaringen in processen-verbaal. Natuurlijk zijn die ook allemaal in een bepaalde vorm gegoten, maar ik had toch het idee dat ik daardoor dichter bij hem kwam. Ik weet nu alsnog niet wat ik er verder mee ga doen, trouwens. Ik heb door al het gedoe daar ook nog niet alles kunnen uitzoeken wat ik van plan was, na een paar uur wachten en lezen over bedorven vlees was ik er klaar mee. Het goede nieuws is natuurlijk dat die stukken daar gewoon blijven liggen. Het slechte nieuws is dat ik iets meer hulp had verwacht van de mensen daar. Ik bedoel, ik snap dat het in niets lijkt op Verborgen verleden, waarin ze altijd iets zeggen als: ‘BN’er X wordt bijgestaan door archiefmedewerker Y’, terwijl in werkelijkheid archiefmedewerker Y al het werk heeft gedaan en BN’er X alleen maar even langskomt om te proberen een stukje voor te lezen uit een interessant document, maar ik had wel verwacht dat ik bijvoorbeeld zou kunnen zeggen: ‘Ik weet dat deze persoon dan en dan failliet is gegaan, het faillissement is uitgesproken door deze rechtbank, waar zou ik daar meer informatie over kunnen vinden?’ En dat zij dan zouden zeggen: ‘Dan moet je dit deel van het archief hebben, en dat kun je op deze manier doorzoeken.’ Het was nu alsof ze alleen maar daar waren om stukken op te diepen uit het archief, en alsof ik dus al precies moest weten welke stukken ik moest hebben. Wat ik dus niet weet. Misschien was ik er op een verkeerde dag.

Haakpatroon uitwerken

Het is een breipatroon geworden, maar hier ben ik echt ver mee. Ik heb een sample gebreid, ik heb het patroon uitgewerkt en ik ben nu bezig met een paar testbreiers. Alles is nieuw voor me, het is een slechte tijd testers te vinden door de feestdagen en het loopt dan ook nog niet al te soepel. Mensen hebben zich verkeken op het patroon of laten überhaupt niets meer van zich horen. O, en ik heb het voor elkaar gekregen om een gigantisch schema te laten verdwijnen in de krochten van internet, en denk maar niet dat de (betaalde!) site daarop iets laat horen. Maar het patroon is er in principe, en door de weinige feedback die ik tot nu toe wel heb gekregen, wordt het alleen maar beter. En ik word er zo gelukkig van, van het feit dat ik het heb bedacht en geschreven, van de mensen die dan reageren met: ‘Ik kan het patroon helaas niet voor je testen, maar je moet het me echt laten weten als je het publiceert!’ (Ik had er geen idee van, maar dat is dus blijkbaar een ding op Ravelry, dat mensen dan om een zogenaamde ‘earburn’ vragen). Van dat ik dit echt helemaal zelf kan doen, ik kan het straks gewoon online zetten en dan kunnen mensen het kopen. Ongeacht of mensen dat dan ook gaan doen. Ik geloof dat ik nu nog beter snap waarom mensen voor uitgeven in eigen beheer kiezen. Ik hoop dat ik het patroon nog kan publiceren voor de baby geboren wordt. En dat er meer zullen volgen.

Minder werken
Hm, dit ging wisselend. Toch weer regelmatig ‘s avonds en in het weekend moeten werken. Soms liep m’n planning in de soep doordat er iets gebeurde (meestal iets met een ziek kind), soms liet ik ‘m in de soep lopen door te weinig discipline. Door de zwangerschap was en ben ik extra moe, zijn er extra afspraken. Ik heb ook getwijfeld dit jaar of ik ermee door moet gaan, of in ieder geval of ik er zo mee door moet gaan. Ik heb weer veel mooie opdrachten mogen doen in 2018 en sommige dingen zou ik zonder meer altijd willen blijven doen. Ik zou trouwens ook niet weten wat ik anders zou willen en kunnen en hoe ik dat praktisch geregeld krijg. Maar het moet wel haalbaar blijven, qua tijd, financieel… Ik moet wel kwaliteit kunnen blijven leveren en afspraken kunnen nakomen. Nu heb ik natuurlijk eerst verlof en dan een baby, dus ik heb alle beslissingen daarover voorlopig voor me uitgeschoven. Die luxe heb ik gelukkig ook, en daar ga ik gebruik van maken. Wat dat betreft komt het minder werken nog, want ik ben sinds kerst met verlof en neem ook wat langer verlof dan bij S. Vanaf 1 juli hoop ik weer wat werk op te kunnen pakken en ook dan hoef ik niet meteen te weten hoe en wat. Het komt allemaal wel. Jaren geleden zei ik dat ik mijn geld het liefst zou verdienen met redigeren, schrijven en handwerken. Tot nu lukt het voornamelijk met redigeren, maar misschien zijn er best mogelijkheden om het meer te verdelen.

Thuis zijn in ons nieuwe huis
Dit is best goed gelukt. In ieder geval woon ik hier graag en wordt het steeds moeilijker om me voor te stellen dat we in ons appartement woonden. Ik vind het moeilijk dat we voor veel (klus)dingen afhankelijk zijn van anderen, en ik blijf het een hele verantwoordelijkheid vinden. Maar het is een heel fijn huis, en we hebben best het een en ander bereikt. Eigenlijk hebben we vooral ook veel uitbesteed, voor ons een hele stap, maar het helpt. De nieuwe meubels staan. We hebben de tuin laten doen. Dat was wel nodig ook, nadat de buxusmot alles aangevreten had (de oude bewoners hielden nogal van buxus). De tuin is nu ook een stuk veiliger, we hebben de vijver eruit laten halen en de uitgang is verplaatst, waardoor we nu niet meer panisch om een hoekje hoeven te gluren of er iets aan komt terwijl we half naar beneden storten met onze fiets. En zelfs ik, binnenzitter eersteklas, vind het fijn om een tuin te hebben. Om zo naar buiten te kunnen stappen. Dat S. een zandbak heeft en M. overal vogelvoer ophangt. Dat we laatst in onze eigen tuin een sneeuwpop konden maken. Het komt wel goed met die tuin, desnoods laten we de hovenier zo nu en dan terugkomen. We hebben ook eindelijk de glazenwassers weten te strikken (de oude bewoners haalden halsbrekende toeren uit om de ramen zelf te kunnen lappen, op het dak klimmen en zo, ons niet gezien) en zelfs een schoonmaakster. Dat laatste is misschien wel de grootste stap. Het heeft zo lang geduurd voor ik daaraan toe was. Het is een goede beslissing, want het lukte ons nu al niet en we hebben straks twee kinderen, we willen niet elk vrij moment besteden aan schoonmaken of stressen over hoe ons mooie huis vervuilt, maar het is ook moeilijk. Ik vind dat ik het eigenlijk allemaal zelf moet kunnen/doen. Er komt een vreemde in je huis. Maar ik hoop dat het dit jaar nog meer rust gaat opleveren en minder stress.

Goede dingen

Het lukt niet eens elke dag om genoeg dingen te vinden, maar het is vast niet de bedoeling om daar hard over te oordelen. Dus dan maar zo, ondanks alle paniekaanvallen, hypochondrie en zorgen over alles en iedereen.

131018
S. hielp heel goed met het bakken van de koekjes met pindakaas, banaan en havermout om mee te nemen naar de mensen van Samen Bevallen. Ik was sceptisch over haar ‘alleen doen’, maar eigenlijk kon ze best met een lepel beslag op de bakplaat scheppen.

161018
Mezelf naar zwangerschapszwemmen gesleept en daar een grapje gemaakt en gepraat met A.
Deadline gehaald van een project waarbij veel van mij verwacht werd doordat de vertaling tegenviel. Boek verdient dat ook.

171018
Nog even gezellig kletsen met m’n moeder en dat ze helemaal begreep dat ik koor volgend jaar in eerste instantie niet ga verlengen. Had ik niet verwacht.
Lekker gekookt ei gegeten.
Robijn-luchtballon gezien en dat S. ’m ook zo mooi vond (Béér!).

181018
Gedoucht.
Dekentje voor E.’s dochter heeft de wasmachine overleefd.
Er lijkt niet te zijn ingebroken, ook al was ik vergeten om de achterdeur op slot te doen.
Aan een dekentje voor onze baby begonnen.
S. had een uil beplakt op de crèche (we moeten echt goede lijm kopen voor thuis, ze houdt zoveel van plakken) en bij het ophalen zei de leidster dat ze ook hadden willen zingen over uilen, maar dat er niet zoveel liedjes over waren. Ik zei dat ik alleen ‘De uil zat in de olmen’ kende. ‘Ik wist het!’ riep de leidster, ik zei nog tegen S.: ‘Dat heeft mama jou zeker geleerd.’ Bleek dat S. als enige kindje mee had gezongen.

201018
Lekker gekookt voor S. & J. (zoete-aardappelsoep, sardientjestaart, bloemkool met gegrilde paprika en bulgur)
S. & J. hebben het peuterbed van S. in elkaar gezet.
S. vond dat helemaal geweldig en ging vol vertrouwen in haar peuterbedje slapen. Het hoefde nog niet per se, de baby zal eerst in de co-sleeper gaan slapen, maar we dachten dat het beter was om het nu alvast te proberen, omdat er nog genoeg gaat veranderen.

211018
Heel veel papier/karton naar de container in het winkelcentrum gebracht. Zelf in de auto gereden.
Lekkere lunch met broodjes en vega-ovenkroket.
De zoete-aardappelsoep was vandaag misschien nog wel lekkerder.
Breien en Boer zoekt vrouw kijken.

221018
Opdracht ruim op tijd ingeleverd, voor de verandering.
S. niet ziek van de crèche hoeven halen (ze had steeds rode wangen, maar misschien krijgt ze nog kiezen).
De beste haakSTER van Nederland kijken. Zo sneu dat zelfs M. (die niet haakt) het leuk vindt.

231018
Heel rustig gebleven met boodschappen doen, ondanks meerdere driftbuien van S. (ze moest en zou een klein karretje, maar ik had veel nodig en dus stond ze uiteindelijk in een grote kar en toen we eindelijk klaar waren bleef ze ‘buiten eten’ (?) roepen)n
De vrouw die mij wilde helpen. Ze was met haar twee kinderen in de bakfiets, en die kinderen hadden blijkbaar ook honger en kregen alvast een kapje van het brood dat ze net had gekocht. Ze vroeg zomaar of S. ook wilde, ze had genoeg.
S. was heel lief aan het zingen, dansen en spelen terwijl ik aan het koken was.

241018
Voor het eerst met S. naar de Flint: Nijntje op de fiets. Dat het door kon gaan, hoe trots ze was op haar nieuwe winterjas en dat genietende gezichtje.
Pizza gemaakt. Lekker, ondanks gebrek aan rol pizzadeeg.
Toch nog 10.000 woorden geredigeerd.

261018
Zonder aanrijding bij M., Y. en L. op bezoek geweest, ondanks angstaanjagende vrachtwagen in de straat.
S. herkent de tekenstijl van Fiep Westendorp. Ze riep ‘Fiep, Fiep!’ bij een boek dat ze niet kent.

271018
Rondleiding in de Flint, terwijl Evita daar stond. Je kunt er gewoon een kaartje voor kopen, het is dus niets bijzonders, maar het voelde wel bijzonder, vooral dankzij de enthousiaste en vriendelijke rondleiders.
S. gooide eens een keer geen eten op de grond.

281018
C. eindelijk weer gezien. S. moest weer even aan haar wennen, maar had daarna weer de grootste lol, vooral omdat C. met haar ging springen en ze haar hand mocht vasthouden (na afloop blijft ze dat dan ook nog dagen vertellen).
S. ging voor het eerst met de trein en was zo trots op haar ‘kinderkoffie’ (opgeschuimde melk).
Toch besloten om een stuk van het dekentje uit te halen, omdat de ruimte tussen de strepen net niet overal even groot was. En dat zie je. Best even wat werk omdat ik heel voortvarend al allerlei draadjes had weggewerkt, maar toch blij dat ik het gedaan heb.

291018
Hoe S. tegen zichzelf praat. ‘Deken mama M. opruimen. Heel zwaar. Heel sterk. Heel zwaar. Hmpf. Mama Col helpen?’
Boek een dag voor de deadline ingeleverd.
Loopfietsje (verjaardagscadeau voor S.) kwam binnen. Leuk ding en bleek op het stuur na al helemaal in elkaar te zitten.

311018
Helm gekocht voor bij het loopfietsje. We vroegen ons af of S. die zou willen dragen, maar tot nu toe is het een succes: ze liet het passen in de winkel welwillend toe en wilde ’m daarna niet meer af, met het argument: ‘Mooie hoed! Opa R. ook hoed!’
Nu alweer het punt passeren in het dekentje waarop ik gebleven was.
Kalmte kan u redden kijken.

011118
Veel van m’n to-dolist kunnen strepen.
M’n zwangerschapstankini werd bezorgd en past heel mooi. Ondanks het feit dat ik aan de hand van de maattabel op de website een in mijn ogen belachelijk kleine maat had besteld.
De leuke dingen die ze doen op de crèche. Vandaag hadden ze op blote voeten door allemaal bakken met herfstdingen gelopen (blaadjes, eikeltjes, ‘een regenplas’).
S. ging niet huilen toen we door de regen naar huis moesten fietsen.
S. wilde ‘We maken een kringetje’ doen met mij én met de baby, dus legde ze haar handje op mijn buik.

021118
Afleiding van m’n dekentje tijdens de suikertest.
Goede herinneringen aan M., die ik in het ziekenhuis zag. Ik durfde haar niet aan te spreken, niemand herkent mij ooit en ik had echt even geen zin in een van de ongemakkelijke gesprekjes die dan volgen (daarnaast mocht ik twee uur niet lopen en zat zij ergens waar ik niet twee uur wilde zitten). Maar ze was altijd heel aardig. Ik heb haar trouwens tijdens mijn eerste zwangerschap ook een keer in het ziekenhuis gezien. Dat soort toevalligheden, het idee dat we straks allebei twee kinderen hebben.
Lekker weer toen ik van de bushalte naar huis liep.
S. was superblij dat ik weer terug was uit het ziekenhuis.
Tegen het eind van de middag voelde ik me goed genoeg om nog even naar de Hema te gaan met M. en S.

031118
Uitslag suikertest was voldoende (wel een hartverzakking wegens telefoontje op zaterdag en niet echt lekker verwoord, maar toch).
Veilig naar Brabant gereden en weer terug.
Heel hard opgeruimd en gepoetst terwijl M. en S. naar dreumesgym waren.
S. ging liedjes zingen voor Omi.
Sommige planten knappen toch nog weer op na wat aandacht.

041118
E., R. en M. kwamen op bezoek en dat ging best goed. R. en M. zijn superlieve kindjes, maar S. deed ook echt haar best.
M. heeft wat foto’s gemaakt van mij met de sjaal die ik heb ontworpen. Wil het werken aan het patroon toch echt weer oppakken.
Momentje met de baby die keihard aan het schoppen was.
Weekmenu gemaakt en weer eens een berg boodschappen besteld via Picnic.

051118
Naar koor geweest, ondanks al m’n smoesjes (moe, koud, donker, ga toch stoppen).
Stofjes binnen waar ik wasbare zoogkompressen van ga proberen te maken.
Iemand die per ongeluk bij ons op de stoep stond de goede straat gewezen (terwijl ik de straatnamen hier maar niet kan onthouden).
Op tijd boodschappen gedaan, zodat er geen stress was bij het ophalen van de crèche (maar goed ook, want S. wilde tig keer door de gang rennen ‘als een paardje’).
S. had heerlijk geverfd op de crèche. Ze hield het het langst vol van alle kindjes en had eigenlijk nog wel langer gewild toen ze gingen opruimen.

061118
Met S. naar het ‘bos’ (park) geweest, en ook nog gehoor gegeven aan haar verzoek ‘Wille op straat rijden mette boogie’ door naar een speeltuintje te gaan. Kan makkelijker als de boodschappen zijn geregeld.
Fietssleutel was toch niet kwijt.
Naar zwangerschapszwemmen geweest. Vertrouwd met A. en C. (wel jammer dat A. al bijna gaat bevallen). Trots dat ik twee avonden achter elkaar weg ben gegaan.
M’n borsten in m’n nieuwe tankini.

Over diversiteit

Ik was vorige week op de Midzomerkinderboekenborrel van de CPNB. Ik was daar omdat ik onder andere kinderboeken redigeer (op dit moment vooral voor De Fontein). Er was een heel programma in een snikhete tent. De Zilveren Griffels en Zilveren Penselen werden uitgereikt en er was een paneldiscussie over diversiteit in kinderboeken. En het gebrek daaraan. Een interessant en belangrijk onderwerp. Het panel was erg eensgezind: kinderboeken moeten veel diverser worden.

Ik begrijp die wens, al leken niet alle panelleden even goed op de hoogte te zijn van wat er al wél is en wordt gedaan. Hierdoor sloeg de sfeer in de tent op een gegeven moment helaas een beetje om. Tegen die tijd waren ze mij echter al kwijt, want mij viel vooral het gebrek aan diversiteit ín het panel op. En hoe weinig divers hun opvatting over diversiteit was. Er zaten daar vijf mensen op een rijtje, en alle vijf hadden ze het alleen maar over culturele diversiteit, over kinderen met een migrantenachtergrond of biculturele identiteit.

Natuurlijk willen kinderen die niet wit zijn, die bijvoorbeeld geen blond haar en grote blauwe ogen hebben, zichzelf ook terugzien op illustraties. Natuurlijk willen Nederlandse kinderen die afkomstig zijn uit andere culturen dan de oer-Hollandse protestants-christelijke cultuur (of hoe je die cultuur ook wilt omschrijven) ook graag verhalen lezen waarin ze zich kunnen herkennen. En ik geloof meteen dat er nog niet zoveel van die verhalen zijn. En dat iedereen in het panel het goed bedoelde.

Maar als je denkt aan diversiteit in kinderboeken, zou je ook kunnen denken aan boeken over kinderen met een ziekte of handicap, die in een rolstoel zitten, die doof of blind zijn. Aan kinderen met een andere genderidentiteit of seksuele identiteit. Aan kinderen die opgroeien in een bijzondere gezinssituatie. En dan vergeet ik vast nog allerlei kinderen. Boeken over al die kinderen zijn volgens mij net zo goed dun gezaaid, maar het hele panel sprak daar met geen woord over.

Dat raakte mij. Natuurlijk. Ik was zo’n kind dat zich vaak niet kon herkennen in kinderboeken. In meerdere opzichten. Ook al ben ik witter dan wit, met in Nederland geboren ouders en grootouders. Over mijn gezinssituatie waren niet veel boeken toen ik opgroeide, en over lesbische meisjes/vrouwen ook niet. Wat zeg ik, die zijn er nog altijd weinig. Dat vind ik nog steeds jammer, dat vind ik nog steeds vervelend, maar ik ben volwassen. Ik weet in ieder geval dat dat niet betekent dat ik de enige ben (of zou dat moeten weten). En ergens voel ik me ook medeverantwoordelijk voor het gebrek aan die boeken, want ik zou ze zelf kunnen schrijven en/of zoeken. Ik loop overigens ook nog altijd rond met vage plannen om dat te gaan doen. En daardoor kon ik voor mezelf nog wel denken: Jullie vertellen niet het hele verhaal, maar oké, ik red me wel.

Het motto van dit panel bleek echter vrij expliciet: ‘Alle kinderen in Nederland moeten zich kunnen herkennen in kinderboeken.’ Verschillende panelleden spraken daarbij ook over hun eigen kinderen. En toen kon ik alleen nog maar denken: En mijn kind dan?

Hoeveel boeken zijn er over kinderen met twee moeders? Heel, heel weinig. Je moet de slecht verkrijgbare boeken die (semi) in eigen beheer zijn uitgegeven er maar bijtellen, en misschien ook maar meteen de boeken over twee vaders. En dat ene waargebeurde verhaal over die twee pinguïns in een dierentuin in New York die altijd samen waren en op een dag een ei in hun verblijf vonden. En dan nog (boekentips altijd welkom).

Ik begrijp dat er verschillen zijn. Dat S. privileges heeft. Als mensen haar zien, als mensen haar horen spreken of haar naam lezen, zal ze niet direct opvallen. Ook samen met ons niet, want wij schijnen meestal prima door te kunnen gaan voor zussen of vriendinnen (vaak irritant, soms helaas noodzakelijk voor onze veiligheid). En wij zijn thuis in deze maatschappij. We begrijpen alle brieven, we kunnen haar helpen met haar huiswerk, als het moet kunnen we in discussie gaan met docenten of artsen. Ze mag mee op schoolkamp, we vieren kerst, noem het allemaal maar op. Als ze ouder wordt en steeds meer dingen zonder ons gaat doen, zal ze er alleen maar minder mee te maken hebben.

Toch zullen er altijd momenten zijn waarop ze opvalt. Waarop ze in de minderheid is. Ze zal vragen krijgen. We kunnen alleen maar hopen dat ze respectvol zijn. Waarschijnlijk zullen ze dat niet altijd zijn. In ons geval zijn ze dat niet altijd. We kunnen alleen maar hopen dat het daar zo’n beetje bij blijft.

Het is een heel andere manier van erbuiten staan, dat begrijp ik. Maar heb je het over alle kinderen, heb het dan ook over alle kinderen.

Dochter (30)

Ze gaat zo hard. Het is bijna niet meer bij te houden wat ze allemaal zegt. Vooral ook omdat ze alles nazegt. Op de crèche zegt ze alleen helemaal niks. Het werd niet met zoveel woorden gezegd, maar het was me duidelijk dat ze daar dachten dat ze een beginnende taalachterstand op het spoor waren. Ze waren ineens wel erg geïnteresseerd in of ze thuis wel praat. Ik zal wel weer zo’n moeder lijken die haar eigen kind briljant vindt, maar ze praat thuis best veel. Maar wat goed dat jullie hier alert op zijn. Dit alles moest ik trouwens duidelijk zien te maken terwijl ik zelf amper een stem had omdat ik zo’n last had van mijn keel. Ze hadden trouwens wel ‘het idee’ dat S. de leidsters begreep en als ze bijvoorbeeld vroegen om haar neus aan te wijzen deed ze dat ook wel. En desgevraagd alle andere lichaamsdelen. Maar dat zei ik maar niet.

Moederdag kwam en dit jaar waren er wel twee cadeautjes van de crèche (andere crèche, we zijn na de verhuizing gewisseld). Ik vond het lastig om mijn waardering daarvoor onder woorden te brengen, maar ik heb het geprobeerd. Het is belangrijk voor me. Het was sowieso een vreemd gesprek, want de leidster wilde zeggen dat ze al vaker kindjes met twee moeders hadden gehad, maar dat was blijkbaar een tweeling, en toen zei ze per ongeluk: ‘We hebben dus wel ervaring met tweelingen.’ Maar ik geloof dat we elkaar wel begrepen :) Het waren papieren theepotten, door S. beplakt, met een echt theezakje eraan. Mijn wantrouwen is inmiddels zo groot geworden dat ik me dan niet niet af kan vragen of ze dat misschien grappig vonden, twee potten. Ik haat het woord ‘pot’ en ik haat dat ik dat dan denk. Ik weet ook eigenlijk wel zeker dat er niets achter zit. We drinken toevallig graag thee.

Ik had een rompertje gekocht met ‘mama’ in allerlei talen erop, want M. houdt van talen en alles is altijd met ‘papa’ of ‘mama’ in het enkelvoud en dit was toch een soort meervoud. En met het idee dat S. dan wat opties had, omdat ‘mama M.’ er nog niet helemaal uitkwam. Maar toen was M. kort daarop jarig en zei S. ineens M.’s naam (op haar manier), dat was zo leuk. Ik weet trouwens dat je online wel het een en ander kunt kopen, hoor, shirts met een kuikentje erop en het opschrift ‘Hatched by two chicks’, rompertjes met regenbogen en ‘Baby Pride’. Ik vind dat best grappig, maar ik kan het nog steeds erg jammer vinden dat je speciaal op zoek moet naar die paar dingetjes en dat in winkels zoveel niet van toepassing is.

Verder was Moederdag een behoorlijk waardeloze dag, want S. was ziek, waardoor M. alleen naar haar moeder en oma in Brabant ging en ik vooral druk was met kots opruimen en met werken als S. sliep, want het lukt me maar niet om daar een goed ritme voor te vinden en als ik denk het gevonden te hebben gebeurt er weer zoiets. In de week daarna zelf ook nog flink ziek geweest, helaas.

M. wilde graag op haar verjaardag met S. en mij naar de Efteling en daar zei ik natuurlijk geen nee tegen. We houden van de Efteling en zijn als volwassenen zonder kinderen altijd blijven gaan. We wisten ook wel dat het waarschijnlijk over een paar jaar nog leuker is voor S., maar zo lang konden we echt niet wachten. Het is een van de weinige dingen waar ik me een voorstelling bij maakte voor ik een kind had, dat we daarheen zouden gaan met ons kind, en dus was het een bijzonder moment toen we daar daadwerkelijk waren met ons kind. Voor wie attracties nog wat te heftig bleken te zijn… Het was meteen al brullen in de Stoomcarrousel (we dachten: Laten we ergens in gaan waar je niet zo lang voor hoeft te wachten) en Carnaval Festival was ook een behoorlijk lange zit (ze zei aan het eind wel ineens: ‘Ah, poi!’, wat ze zegt als ze iets mooi vindt, maar het onride-filmpje dat we ‘s avonds nog bekeken op YouTube was toch stukken leuker dan de echte attractie). Het gaf niet, we wisten dat we er zo min mogelijk van moesten verwachten en het Sprookjesbos vond ze wel erg leuk. Behalve Roodkapje, om een of andere reden. Misschien omdat die te veel op een echt mens leek? Voor de wolven en de draak en zo was ze dan weer helemaal niet bang. Ze was meteen fan van Langnek, de Dansende Schoentjes en Vrouw Holle, en natuurlijk van de paddenstoelen waar muziek uit komt. Op allemaal moest gezeten worden (‘stoel’ zit er dan ook in) en bij allemaal werd gedanst. Verder hield ze van alle fonteinen en vond ze de baby-Laven leuk. Daar waren we speciaal naartoe gegaan, omdat ze zo graag naar baby’s kijkt. De Indische Waterlelies waren spannend, maar toch ook wel leuk toen de ganzen begonnen te zingen. We hebben de stoomtrein nog geprobeerd omdat ze op vakantie zo van het treinspeeltoestel hield, maar ze begon al te huilen toen de trein nog niet reed, dus toen zijn we maar weer uitgestapt, het moet wel leuk blijven.

Ze zegt vooral de laatste letters van woorden. ‘Ak’ is bijvoorbeeld ‘zandbak’, maar ook ‘slaapzak’. Vaak helpt de context, maar we verstaan haar lang niet altijd. Romper klinkt bij haar als ‘bompa’ en ‘oop’ is stroop. Dat wil ze de laatste tijd steeds op haar brood. ‘S., wil je amandelpasta of hoemoes op je brood?’ ‘Oop! Oop!’ Hoemoes noemt ze trouwens ‘oesj-oesj’. Ook al de klassieke situatie meegemaakt waarin ze zei dat ze pindakaas wilde en begon te krijsen toen ze de boterham met pindakaas kreeg voorgezet. Ze wilde namelijk jam… Verder ontbijt ze de laatste tijd heel flink, brood en dan ook nog wat kwark met havermout en fruit (wat wij altijd eten). Vooral over de ‘kaaark’ is ze erg enthousiast.

Ze zegt ook eindelijk oma, beide oma’s zijn dolgelukkig (het was heel lang alleen opa). M. en S. hadden met M.’s moeder gefacetimed en de volgende ochtend zag S. de iPad liggen: ‘Oma, ben je?’ Zo slim! ‘Tot zo’ was een tijdje automatisch ‘Otto, opa!’ omdat opa buiten ging barbecuen en we binnen aten omdat het zulk slecht weer was.

M’n tante had een verhaal over de kleutercito, dat daarin naar ‘categorieën’ wordt gevraagd als ‘bestek’ of ‘fruit’ en dat er dan kleuters zijn die best weten wat een vork en een banaan zijn, maar de overkoepelende categorieën niet begrijpen. Ik vind het allemaal behoorlijk overdreven, maar S. herkende laatst blauwe bessen niet en noemde ze toen maar ‘fruit’, dus dat zit alvast goed. Ze heeft trouwens ook haar eigen naam bedacht voor de categorie ‘voertuigen’, want ze noemt een vliegtuig consequent ‘wagen’ (en doet dan haar armen wijd).

Het is vaak nog best lastig om haar te verstaan. Ik bedoel, ‘happen, eten, happen, eten’ is duidelijk, maar wat ze toch bedoelt met ‘ei kopen’? I. suggereerde ‘voor mij kopen’, maar ze zegt het meestal thuis en ze is volgens mij nog niet zover dat ze het concept kopen snapt. Sterker nog, mij/ik is ook nog lastig. Ze is wel gek op eieren, op de crèche moesten ze voorkomen dat ze het ei van een langzamer etend kind opat en op plaatjes waarop Nijntje met haar voeten naar voren zit, roept ze consequent enthousiast ‘ei!’ tegen Nijntjes voeten.

Ze had een poster gekregen van Raad eens hoeveel ik van je hou. Grote Haas en Hazeltje lezen daarop het boek, het is geen afbeelding die in het boek voorkomt. Toen S. de poster zag, deed ze haar armen wijd. Zoooooveel hou ik van jou.