Ze gaat zo hard. Het is bijna niet meer bij te houden wat ze allemaal zegt. Vooral ook omdat ze alles nazegt. Op de crèche zegt ze alleen helemaal niks. Het werd niet met zoveel woorden gezegd, maar het was me duidelijk dat ze daar dachten dat ze een beginnende taalachterstand op het spoor waren. Ze waren ineens wel erg geïnteresseerd in of ze thuis wel praat. Ik zal wel weer zo’n moeder lijken die haar eigen kind briljant vindt, maar ze praat thuis best veel. Maar wat goed dat jullie hier alert op zijn. Dit alles moest ik trouwens duidelijk zien te maken terwijl ik zelf amper een stem had omdat ik zo’n last had van mijn keel. Ze hadden trouwens wel ‘het idee’ dat S. de leidsters begreep en als ze bijvoorbeeld vroegen om haar neus aan te wijzen deed ze dat ook wel. En desgevraagd alle andere lichaamsdelen. Maar dat zei ik maar niet.

Moederdag kwam en dit jaar waren er wel twee cadeautjes van de crèche (andere crèche, we zijn na de verhuizing gewisseld). Ik vond het lastig om mijn waardering daarvoor onder woorden te brengen, maar ik heb het geprobeerd. Het is belangrijk voor me. Het was sowieso een vreemd gesprek, want de leidster wilde zeggen dat ze al vaker kindjes met twee moeders hadden gehad, maar dat was blijkbaar een tweeling, en toen zei ze per ongeluk: ‘We hebben dus wel ervaring met tweelingen.’ Maar ik geloof dat we elkaar wel begrepen :) Het waren papieren theepotten, door S. beplakt, met een echt theezakje eraan. Mijn wantrouwen is inmiddels zo groot geworden dat ik me dan niet niet af kan vragen of ze dat misschien grappig vonden, twee potten. Ik haat het woord ‘pot’ en ik haat dat ik dat dan denk. Ik weet ook eigenlijk wel zeker dat er niets achter zit. We drinken toevallig graag thee.

Ik had een rompertje gekocht met ‘mama’ in allerlei talen erop, want M. houdt van talen en alles is altijd met ‘papa’ of ‘mama’ in het enkelvoud en dit was toch een soort meervoud. En met het idee dat S. dan wat opties had, omdat ‘mama M.’ er nog niet helemaal uitkwam. Maar toen was M. kort daarop jarig en zei S. ineens M.’s naam (op haar manier), dat was zo leuk. Ik weet trouwens dat je online wel het een en ander kunt kopen, hoor, shirts met een kuikentje erop en het opschrift ‘Hatched by two chicks’, rompertjes met regenbogen en ‘Baby Pride’. Ik vind dat best grappig, maar ik kan het nog steeds erg jammer vinden dat je speciaal op zoek moet naar die paar dingetjes en dat in winkels zoveel niet van toepassing is.

Verder was Moederdag een behoorlijk waardeloze dag, want S. was ziek, waardoor M. alleen naar haar moeder en oma in Brabant ging en ik vooral druk was met kots opruimen en met werken als S. sliep, want het lukt me maar niet om daar een goed ritme voor te vinden en als ik denk het gevonden te hebben gebeurt er weer zoiets. In de week daarna zelf ook nog flink ziek geweest, helaas.

M. wilde graag op haar verjaardag met S. en mij naar de Efteling en daar zei ik natuurlijk geen nee tegen. We houden van de Efteling en zijn als volwassenen zonder kinderen altijd blijven gaan. We wisten ook wel dat het waarschijnlijk over een paar jaar nog leuker is voor S., maar zo lang konden we echt niet wachten. Het is een van de weinige dingen waar ik me een voorstelling bij maakte voor ik een kind had, dat we daarheen zouden gaan met ons kind, en dus was het een bijzonder moment toen we daar daadwerkelijk waren met ons kind. Voor wie attracties nog wat te heftig bleken te zijn… Het was meteen al brullen in de Stoomcarrousel (we dachten: Laten we ergens in gaan waar je niet zo lang voor hoeft te wachten) en Carnaval Festival was ook een behoorlijk lange zit (ze zei aan het eind wel ineens: ‘Ah, poi!’, wat ze zegt als ze iets mooi vindt, maar het onride-filmpje dat we ‘s avonds nog bekeken op YouTube was toch stukken leuker dan de echte attractie). Het gaf niet, we wisten dat we er zo min mogelijk van moesten verwachten en het Sprookjesbos vond ze wel erg leuk. Behalve Roodkapje, om een of andere reden. Misschien omdat die te veel op een echt mens leek? Voor de wolven en de draak en zo was ze dan weer helemaal niet bang. Ze was meteen fan van Langnek, de Dansende Schoentjes en Vrouw Holle, en natuurlijk van de paddenstoelen waar muziek uit komt. Op allemaal moest gezeten worden (‘stoel’ zit er dan ook in) en bij allemaal werd gedanst. Verder hield ze van alle fonteinen en vond ze de baby-Laven leuk. Daar waren we speciaal naartoe gegaan, omdat ze zo graag naar baby’s kijkt. De Indische Waterlelies waren spannend, maar toch ook wel leuk toen de ganzen begonnen te zingen. We hebben de stoomtrein nog geprobeerd omdat ze op vakantie zo van het treinspeeltoestel hield, maar ze begon al te huilen toen de trein nog niet reed, dus toen zijn we maar weer uitgestapt, het moet wel leuk blijven.

Ze zegt vooral de laatste letters van woorden. ‘Ak’ is bijvoorbeeld ‘zandbak’, maar ook ‘slaapzak’. Vaak helpt de context, maar we verstaan haar lang niet altijd. Romper klinkt bij haar als ‘bompa’ en ‘oop’ is stroop. Dat wil ze de laatste tijd steeds op haar brood. ‘S., wil je amandelpasta of hoemoes op je brood?’ ‘Oop! Oop!’ Hoemoes noemt ze trouwens ‘oesj-oesj’. Ook al de klassieke situatie meegemaakt waarin ze zei dat ze pindakaas wilde en begon te krijsen toen ze de boterham met pindakaas kreeg voorgezet. Ze wilde namelijk jam… Verder ontbijt ze de laatste tijd heel flink, brood en dan ook nog wat kwark met havermout en fruit (wat wij altijd eten). Vooral over de ‘kaaark’ is ze erg enthousiast.

Ze zegt ook eindelijk oma, beide oma’s zijn dolgelukkig (het was heel lang alleen opa). M. en S. hadden met M.’s moeder gefacetimed en de volgende ochtend zag S. de iPad liggen: ‘Oma, ben je?’ Zo slim! ‘Tot zo’ was een tijdje automatisch ‘Otto, opa!’ omdat opa buiten ging barbecuen en we binnen aten omdat het zulk slecht weer was.

M’n tante had een verhaal over de kleutercito, dat daarin naar ‘categorieën’ wordt gevraagd als ‘bestek’ of ‘fruit’ en dat er dan kleuters zijn die best weten wat een vork en een banaan zijn, maar de overkoepelende categorieën niet begrijpen. Ik vind het allemaal behoorlijk overdreven, maar S. herkende laatst blauwe bessen niet en noemde ze toen maar ‘fruit’, dus dat zit alvast goed. Ze heeft trouwens ook haar eigen naam bedacht voor de categorie ‘voertuigen’, want ze noemt een vliegtuig consequent ‘wagen’ (en doet dan haar armen wijd).

Het is vaak nog best lastig om haar te verstaan. Ik bedoel, ‘happen, eten, happen, eten’ is duidelijk, maar wat ze toch bedoelt met ‘ei kopen’? I. suggereerde ‘voor mij kopen’, maar ze zegt het meestal thuis en ze is volgens mij nog niet zover dat ze het concept kopen snapt. Sterker nog, mij/ik is ook nog lastig. Ze is wel gek op eieren, op de crèche moesten ze voorkomen dat ze het ei van een langzamer etend kind opat en op plaatjes waarop Nijntje met haar voeten naar voren zit, roept ze consequent enthousiast ‘ei!’ tegen Nijntjes voeten.

Ze had een poster gekregen van Raad eens hoeveel ik van je hou. Grote Haas en Hazeltje lezen daarop het boek, het is geen afbeelding die in het boek voorkomt. Toen S. de poster zag, deed ze haar armen wijd. Zoooooveel hou ik van jou.

Ze is nu anderhalf en ik hebmaak zo weinig tijd om te schrijven.

Ze is vaak zo lief en behulpzaam. Ze wil helpen met het uitruimen van de vaatwasser. Met stoffen en stofzuigen. Met insmeren met zonnebrand (ik wil voor altijd onthouden hoe haar kleine wijsvingertje voelt op mijn wang). Met boodschappen opruimen, natuurlijk. Als ze iets hoort over haar badje of de wasmand, gaat ze uit zichzelf proberen om die voor je te pakken.

M. is erachter gekomen dat S. ‘A, poi!’ of ‘Poie’ zegt als ze iets mooi vindt. Zo mooi. Haar navel noemt ze ‘daudol’ en veel lijkt vooral heel veel op elkaar. Ik hield een hele monoloog over sokken en dat we die op dat moment allebei niet aanhadden, tot ik erachter kwam dat ze achter me aan wilde sjokken. Boeken noemt ze trouwens ook ‘okke’, dus ze zegt ook zoiets als ze een boek wil lezen.

Ze heeft haar eigen gebaar bedacht voor bellenblaas, en voor zwembandjes. Wij zeggen ook vaak bandjes, en dus begrijpt ze het verschil niet tussen een armband een een zwemband. Ze begrijpt wel eindelijk wat een knoop is (en een rits), ze roept niet langer tik-tak als ze er een ziet.

In de Ouders van Nu is een speciale rubriek met pasgeboren baby’s, en ze vraagt telkens om daarheen te bladeren, dan gaat ze ze aaien, kusjes geven en zeggen welke baby’s slapen en welke wakker zijn.

We zijn vorige maand op vakantie geweest met mijn zusje en tante en het was heerlijk, vooral voor S., die ongelooflijk werd verwend door iedereen en lekker haar gang kon gaan. Vlak bij het huisje stond een speeltoestel in de vorm van een trein, en daar heeft ze zo ongeveer de hele vakantie in gezeten, ondertussen mijn zusje commanderend. We hebben voor het eerst met haar gezwommen. Dat vond ze erg spannend en ze wilde er nog niet zoveel van weten, maar we waren blij dat we het konden doen, want ze had vlak daarvoor waterpokken gehad en we zagen ons plan al helemaal in het water vallen. Gelukkig had ze uiteindelijk niet zoveel last van de waterpokken. Ik was vooral bang dat ik ze zelf nog een keer zou krijgen, omdat ik er zelf ooit misschien eentje gehad schijn te hebben, maar ik bleek toch voldoende antistoffen te hebben. Ze had het naar haar zin op de kinderboerderij, waar ze geiten leerde kennen en een kip wilde aaien. Ze gedroeg zich prima als we ergens iets gingen eten of drinken, haar roze petje stond haar zo schattig en ze was fan van Bollo de Beer (ze heeft een ansichtkaart van hem gekregen, en nu wil ze nog steeds de ‘Bollo Berendans’ doen als ze die ziet, op haar manier).

Er waren weinig moeilijke momenten, ook al hebben we erg veel luiers moeten verschonen, was ze elke ochtend ontzettend vroeg wakker (thuis helaas ook nog steeds) en kon ze ‘s avonds moeilijk in slaap komen door alle indrukken. Het was wel jammer dat we tijdens de ‘Escape Walk’ (een soort puzzeltocht op het park, superleuk en we deden hem als enigen op dat moment, waardoor we het idee hadden dat we meededen aan de Mol) terug naar het huisje moesten omdat het voor S. te lang duurde. Maar met het huisje als ‘controlroom’ hebben we hem alsnog af kunnen maken terwijl S. sliep. Het blijft moeilijk om geen verwachtingen te hebben.

Hoeveel alles ook op elkaar lijkt en hoe onverstaanbaar het vaak ook is, ze praat steeds meer en dat is zo leuk. We hebben zelfs al de eerste zinnetjes gehoord. Je hoort altijd dat het zo belangrijk is om je kind keuzes te geven, dus dingen als boeken en broodbeleg mag ze kiezen, maar ze lijkt het nog niet echt te snappen. We hielden haar twee boeken voor en zij zei: ‘Deze. Die ook.’ Of ze wilde ze gewoon echt allebei :) ‘Ook’ vindt ze sowieso een handig woord. ‘Aap zitten ook,’ zei ze ook een keer. En toen ze hem een keer zocht, gebaarde ze aap, zei ‘hoe-hoe-hoe’ en vroeg toen aan mij: ‘Waar?’ Er zijn al een soort gesprekjes mogelijk. Ze vult de zinnen aan van het liedje ‘De kip was zo blij’, vooral aan het eind: ‘Weet je wat het kuiken riep?’, dan roept ze: ‘Piep, piep, piep!’ En dat riep het kuiken inderdaad. Ze concludeerde ‘Uis, nee’ toen we het hadden over dat M. nog niet thuis was.

Dingen die verkeerd gaan, vallen, kapotscheuren, mensen die ergens van schrikken, zich bezeren, dat is zo’n beetje haar humor. Niveau De dikke en de dunne, zeg maar. Ze had veel last van doorkomende kiezen en we konden haar bijtring (bijtkikker) weer eens niet vinden, dus ik wilde kijken of een koud washandje hielp. Ze begreep niet wat de bedoeling was, dus ik drukte het washandje op de plekken die naar mijn idee pijn deden met mijn vinger, waarop ze haar kaken op elkaar liet klappen. Ik trok van schrik mijn vinger terug en zei: ‘Oe!’ Dat was toch wel zo grappig, het moest een keer of twintig worden nagespeeld.

Hoe lastig we het ook vinden om zorg te dragen voor een heel huis en een tuin (ik denk eerlijk gezegd niet dat het nog goed komt met die door rupsen aangevreten buxushaag), het is heerlijk om zomaar de deur open te kunnen gooien en naar buiten te kunnen lopen, om in de tuin te spelen met S. Ze is graag buiten. We hebben een zandbak voor haar gekocht. We hadden al langer de schildpadzandbak op het oog, maar ik wist niet hoe we die bij ons thuis moesten krijgen. Ik had hem al bijna online besteld, maar toen besloot ik toch eerst eens te kijken bij de speelgoedwinkel in de buurt hoe groot en zwaar hij nou echt was. Daar stelde de medewerkster voor om hem illegaal op een winkelwagentje naar huis te rijden. Dat ging best goed, waardoor ik ineens bij M. voor de deur stond met de zandbak: verrassing! De volgende dag zijn we zand gaan kopen bij de bouwmarkt. Drie zakken van 25 kilo. Er zijn weinig momenten waarop ik een man nodig denk te hebben, maar die zakken had iemand anders best voor mij mogen tillen. Gelijk weer lekker hypochondrisch over mijn bekken en rug, maar het gaat nu wel weer. En S. is heel blij met haar zandbak (en weet nu wat scheppen en harken is). Het liefst wil ze dat iemand een emmertje voor haar vult en dat omkeert, waarna ze de toren meteen sloopt.

Ik vond het meteen fantastisch toen S. mama ging zeggen, ook al ben ik niet de enige hier in huis die zo wordt genoemd. Ze weet inmiddels heel goed wie wie is, maar onze namen zijn nog wat te moeilijk voor haar om uit te spreken. Maar toen zei ze ineens Mama Col en wilde ik niemand anders zijn. ♡

Zoveel te vertellen dat ik maar even een extra aflevering inlas (voor zover er enige regelmaat in zit).

We waren bij mijn schoonvader en daar ging ze, aan de hand tussen mijn schoonvader en zijn vriendin in, op naar de speeltuin. Zo bizar dat ze nu zomaar ergens heen kan lopen en dingen kan doen. In de speeltuin waren allemaal ‘grote jongens’ (zo moeten ze er in haar ogen toch hebben uitgezien, ze waren misschien zeven) aan het schreeuwen en vechten. S. trok zich er niets van aan. Ze vond alles leuk, het wipding, het huisje en vooral de glijbaan (daar ging ze samen met ons vanaf, want die was nog best hoog). Ze was nergens bang voor en het was zo leuk!

Op de crèche hebben ze in de gang een speeltoestel met een trapje, loopbruggetje en glijbaantje. Ik wist eerst niet dat ze daar al op kon klimmen, maar dat heeft ze nu ook ontdekt, ik krijg haar amper nog naar de groep of naar de deur. Eerlijk gezegd hoeft ze van mij ook niet meteen mee, want ik vind het veel te grappig hoe ze van de glijbaan gaat, ‘woeoeoe’ roepend.

Maandag was nog wel even eng. Vlak voor ik haar kwam halen was ze hard op haar achterhoofd gevallen. Ze valt zo vaak, maar het punt was dat ze daarna een bloedneus had gekregen. Dat vonden de leidsters vreemd. Ik ben zelf ontzettend goed in me zorgen maken, zeker ook over gezondheidsdingen, dus toch maar even de huisartsenpost gebeld. De assistente vond het niet zo alarmerend (zeker niet toen ze S. op de achtergrond flink hoorde roepen; met de levendigheid zat het nog wel goed), maar ze zei wel dat we haar goed in de gaten moesten houden. Bloed uit haar oor zou een slecht teken zijn, en we moesten haar toch voor de zekerheid maar even wakker maken als we zelf naar bed gingen. En dan ook echt checken of ze goed wakker was, ‘laat haar maar even een vraag beantwoorden’. Eh, mevrouw? Ze is zestien maanden, ze zegt nog bijna niets. ‘O. Maar sommigen kunnen bijvoorbeeld wel iets aanwijzen.’ O ja. Dat kan ze inderdaad wel. Dus toen moest ze de zebra en de aap aanwijzen op het borduurwerk dat mijn schoonmoeder voor haar heeft gemaakt (en dat ein-de-lijk op haar kamer hangt). Dat vond ze natuurlijk helemaal niet leuk, en wij vonden het ook heel sneu om haar wakker te moeten maken, maar ze deed het uiteindelijk wel en ging daarna zowaar weer slapen, dus toen waren we erg opgelucht. En beseften we weer even hoe ontzettend dankbaar we mogen zijn dat ze gezond is.

Dinsdag had ik bedacht dat we wel even naar een speeltuintje in de buurt konden gaan. Ik wilde daarna nog boodschappen doen, dus ik besloot de buggy mee te nemen. In de buggy zitten bleek een activiteit op zich, ik kon haar nauwelijks uit de buggy krijgen, van haar had dat hele speeltuintje niet gehoeven :) Uiteindelijk heeft ze er nog wel even gespeeld, maar ze vond de grote ronde schommel een beetje eng.

In de midweek bungalowpark met mijn tante en zusje (hoera) hopen we voor het eerst te gaan zwemmen met S. Het is er eerder nog niet van gekomen, ik zie ook best op tegen het gedoe, maar op zo’n park kun je het makkelijker uitproberen, omdat het zwembad dan zo dichtbij is. Ik had alvast een badpakje voor haar besteld, en dat moest ze even passen. Ze vond het fantastisch (en het paste gelukkig ook prima). Ik snap niet hoe ze de link legde, maar ze ging gelijk staan springen naast haar badje, dat ik nog moest opruimen. En ze ging keihard krijsen toen ze het weer uit moest. Ik ben benieuwd hoe het uiteindelijk zal gaan.

Ze zei een soort zin. Ze praat nog erg onverstaanbaar, maar wij weten natuurlijk wel een beetje hoe ze dingen uitspreekt en ze ondersteunt wat ze zegt met gebaren. De zin was: ‘Meer drinken, ja?’ Ze gaf ook vast het door haar gewenste antwoord.

We zijn met haar naar de kapper geweest. Het was eigenlijk niet heel nuttig, veel is er ook niet af, maar goed, het was wel verantwoordelijk van ons. En het viel me mee dat het door kon gaan, want op weg naar de kapper krijste ze de hele boel bij elkaar. Maar toen we er eenmaal waren vond ze het allemaal wel interessant en wilde ze zelfs in haar eentje in de stoel zitten, op een dik kussen en met een Goofy-mantel om. En dan haar jasje, uiterst serieus aangenomen door de kapster en weggehangen. Er kon later geen twijfel over bestaan welke van haar was. Ik doe nu soms een knipje in haar haar, dan lijkt ze pas groot.

Ze heeft van mijn tante een stoeltje gekregen. Ze schuift het het liefst de hele kamer door alsof ze aan het schaatsen is, maar soms gaat ze er ook op zitten (en soms komt ze dan klem te zitten met haar benen onder de armleuningen…). Van C. kreeg ze een oude Random Reader, in de hoop dat ze dan minder interesse zou hebben in onze afstandsbedieningen en apparaten. Het werkt deels, de oude telefoon die M. als wekker gebruikt blijft toch ook wel heel interessant. Ze ziet ons niet veel telefoneren, maar ze loopt wel altijd met die Random Reader aan haar oor door het huis. En als ze dan ook nog op dat stoeltje gaat zitten, zakenvrouwtje hoor.

Yoghurt eten gaat nu beter, ze is niet meer zo hysterisch als haar bakje leeg is. Ze eet grotendeels zelf (we houden wel een tweede lepel in de aanslag om snel yoghurt van haar schortje te kunnen schrapen en geloof me, dat is nodig). En er is een heus ritueel ontstaan: we kondigen aan dat het op is, als het op is doen we ‘lepelmaatjes’ (met de lepels tegen elkaar tikken), dan stapelen we de bakjes op en legt zij de lepels erin, en dan is het klaar. Af en toe denk ik wel: Wat als ze gaat denken dat iedereen het zo doet? :)

Ze is nog steeds gefascineerd door mijn horloge. Nu stroopt ze steeds haar mouwen op, wijst op haar lege pols en zegt dan heel stellig: ‘Nee.’ (En M. heeft haar ook al op haar enkels zien wijzen, haha). Nee, S., dat klopt, jij hebt geen horloge. En dan wil ze het mijne weer zien.

Ze heeft nog erg veel moeite om speelgoed te delen. Gisteren kwamen M. en L. (11 maanden) op bezoek, en S. raakte helemaal overstuur zodra L. ook maar in de buurt kwam van haar speelgoed. Je zou zeggen dat ze wel aan andere kinderen gewend is, aangezien ze ook naar de crèche gaat, maar blijkbaar is het voor haar totaal anders in haar eigen huis, bij haar eigen speelgoed. Lastig!

Speelgoed inleveren is ook nogal een ding, zo blijkt vooral bij Muziek op schoot. Want dat is nu dus begonnen. S. is twee keer geweest, een keer met M. en een keer met mij. Heel leuk om samen met S. echt iets te doen, maar ik ben nog niet zo heel enthousiast over de juf. Ze is wel vriendelijk en ze gaat best leuk met de kinderen om, maar ik vind dat ze haar zaakjes niet zo goed op orde heeft. Ze kwam de eerste les meteen te laat (extra vervelend omdat het toen extreem koud was en iedereen dus buiten stond te blauwbekken), ze weet namen niet, haalt ze door elkaar of spreekt ze verkeerd uit, dat soort dingen. En dat lacht ze dan allemaal maar een beetje weg. Ze zal misschien gewoon een beetje chaotisch zijn, maar het komt nogal ongeïnteresseerd op me over. Nu had ik sowieso al wat issues met het hele gebeuren (we hadden natuurlijk ook al het mailtje aan M. waarin ik aangeduid werd als ‘uw man’…). M. ging dus vorige week eerst, maar ik was wel meegefietst omdat M. niet wist waar het was en het lastig vindt om S. op de fiets te tillen en zou dan tussendoor boodschappen gaan doen. Dat was achteraf gezien niet slim, want ik bleef dus alleen achter terwijl iedereen lekker naar binnen ging en het vloog me ineens enorm aan. Ik voelde me zo buitengesloten, ik was zo jaloers op ouders die ‘gewoon’ met een moeder en een vader zijn, ik kon alleen maar denken: ik zal nooit echt iets voor mij en S. alleen hebben (alsof je daarvoor een bepaald geslacht moet hebben, maar goed), ik zal altijd slechts een van de moeders zijn. Ik wilde er eigenlijk al helemaal niet meer heen, ook omdat M. iedereen al kende en ik niet. Maar M. kwam het de tweede keer niet goed uit en verzekerde me dat echt niet iedereen meteen beste vriendinnen was geworden vorige keer en het had me aanvankelijk toch leuk geleken, dus toen ging ik toch maar. De vorige keer had S. schijnbaar vooral bij het raam gestaan, dit keer deed ze wel wat meer mee in de kring. Er waren twee nieuwe kindjes en niemand vroeg wie ik dan was. We zongen liedjes met vissenwashandjes, gekleurde sjaaltjes, schudeitjes en trommels. Dat was leuk, afgezien van het feit dat S. die attributen telkens niet wilde inleveren. En de meeste andere kindjes wel. Ik was gewoon blij toen bleek dat een ander kindje aan het eind van de les nog steeds rondliep met twee van die schudeitjes, want ik vond het best gênant. Al die kinderen deden alles netjes terug in zakjes en tassen als de juf dat vroeg, maar S. drukte het stevig tegen zich aan en zei ferm: ‘Nee.’ En een keer keek ze me daar toch vuil bij naar de juf! De juf maakte er geen probleem van en probeerde haar steeds af te leiden met iets nieuws, wat vaak ook lukte, en dan ruimde ik het oude maar snel op, maar als ze dat nieuwe dan weer op moest ruimen, was het hetzelfde liedje! Maar ja, misschien is dit daarom juist heel leerzaam voor haar en ze deed wel echt goed mee met die eitjes. Ze schudde ze ook niet als dat niet ‘mocht’, dat verbaasde me. Voordat we terug naar huis zouden fietsen had ze nog wel een enorme woedeaanval omdat ze een of andere driewieler die daar stond niet mee mocht nemen. Ze bleef hysterisch huilen, het was nogal gevaarlijk, want ze wist haar armen zelfs los te wurmen uit de riempjes van het zitje toen ik haar daarin had gezet, dus ik kon gewoon echt niet wegfietsen. Ik wist even niet wat ik moest doen, maar gelukkig hield ze er na een paar minuten ook weer mee op.

Ik schreef al eerder dat ze een boekje vaak nog even ‘door wil nemen’ nadat we het haar hebben voorgelezen. Gisteren lazen we Over een kleine mol… van Werner Holzwarth en Wolf Erlbruch (wel toepasselijk met dat buikgriepje van haar, mijn hemel, maandag had ze zelfs reservekleren van de crèche aan omdat alles vies geworden was, het speet me voor de leidsters) en toen deed ze dat ook. Ze bleef ook echt even hangen bij de bladzijden met de koe, het paard en het varken en maakte het bijbehorende geluid/gebaar. Om de een of andere reden ontroerde het me erg.

Nieuwe gebaren zijn ‘baby’ en ‘bloem’. ‘Baby’ gebaarde ze zelfs zonder bijbehorend beeld, toen we het alleen maar hadden over het kraambezoek dat M. zou gaan afleggen (we moeten echt gaan oppassen met wat we zeggen!). Ze houdt van baby’s. Vaak volgt er dan ook nog een vertederd ‘aaaaah’ en wil ze foto’s aaien. Ze was ook nogal in haar nopjes met de eerste foto van H. van mijn vriendin C. Ook hij werd geïdentificeerd als baby. Zelf ben ik nog steeds vooral vaak blij dat zij er geen meer is.

Ze heeft ontdekt dat knikken ‘ja’ betekent. Nu knikt ze vaak heel nadrukkelijk om uit te proberen of het nog steeds zo is.

Als een boek uit is, wil ze het vaak zelf nog even doorbladeren, alsof ze het verhaal nog even een keer doorneemt. Na het verhaaltje voor het slapengaan geeft ze een knuffel en wil ze naar bed worden gedragen.

Ze is sowieso wat knuffeliger dan eerst. Ze zwaait overal naar iedereen en toen leidster T. vroeg of ze nog een knuffel kreeg voor we weer naar huis gingen, gaf S. die meteen. Ik wist niet wat ik meemaakte. Ze is trouwens ook begonnen met kusjes geven. Superschattige kushandjes als ze me uitzwaait. Een gewone kus is ook erg schattig, maar niet per se aangenaam, aangezien ze denkt dat ze zich daarvoor op je moet storten met haar mond wijd open. Verder wil ze vaak ook graag over mijn buik aaien en over haar buik geaaid worden. Dan zie je haar kijken: wat jammer dat ik een romper aanheb.

Het gaat goed met haar op de crèche, al gaat het nu wel steeds over hoe erg ze van klimmen houdt en dat ze weer ergens af gevallen is. Ze gaat meestal meteen lekker spelen als ik haar breng, maar is ook erg blij als ik haar weer kom halen. Ik heb haar bij het halen al aangetroffen in een poppenbedje en in de ‘babytuin’ (een afgescheiden gedeelte van de groep met dikke matten op de vloer, waar baby’s kunnen spelen zonder onder de voet te worden gelopen). Er waren toen geen baby’s en de leidster verzekerde me dat S. er steeds zelf in ging. Waarschijnlijk om duidelijk te maken dat ze haar er niet in opsloten. Ik geloof dat het S. vooral om het leuke kleine deurtje met spiegels erop te doen was. Maar ze zet ook gerust een wipstoeltje in een hoek om daar eens fijn in te gaan chillen, ze hadden blijkbaar een andere ouder er ook al van moeten overtuigen dat ze S. niet in de hoek hadden gezet. Ze benaderen het nooit als iets negatiefs dat ze zo haar eigen gang gaat, ik vind het fijn dat ze die ruimte krijgt.

Laatst was er een ouderavond over hoe ze daar werken en daar ben ik heen gegaan. Ik had meteen de eerste vraag van de quiz fout omdat ik niet wist met welke methode ze werken (Piramide), dus het was nuttig, haha. Ze hadden al eerder om toestemming gevraagd om te mogen filmen op de groep, zodat ze die avond konden laten zien wat voor activiteiten ze zoal doen. Dat was heel leuk, vooral de peuteractiviteit waarbij ze verschillende plastic flesjes moesten matchen op basis van het geluid dat de inhoud maakte. S. was niet te zien bij de activiteiten, maar wel in het filmpje daarna over de dagelijkse rituelen. Ik zag haar heel serieus aan tafel zitten. Na het eten werden er washandjes uitgedeeld. S. wilde erg graag een washandje hebben. Zodra ze er een kreeg, ging ze erop sabbelen…

Helaas begint haar placemat van het aap-noot-mies-leesplankje af te slijten (S. knoeit zoveel, hij wordt nogal intensief gepoetst). Ze kent veel plaatjes en gebaren: aap, mies (poes), wim (leest), zus (zit in kinderstoel en eet dus), jet (speelt), teun (opa :)), gijs (boer), lam (schaap), kees (hond), weide (om de een of andere reden denkt ze dat hier een muis op te zien is), does (nog een hond), duif (vogel), schapen. M.’s collega E. kwam M. ophalen, zag de placemat en vertelde dat haar oma vroeger zo’n leesplankje had en hoe erg ze zich erop verheugd had om dat op school te krijgen. De teleurstelling toen het boom, roos, vis bleek te zijn (ze is van onze leeftijd).

Ik ging met haar naar de tandarts. Met name voor haar heb ik uiteindelijk toch besloten om een tandarts in Amersfoort te zoeken. Ik ben niet zo bang voor de tandarts dat ik er nooit heen ga, maar toch wel zo bang dat ik niet bepaald stond te springen om een andere te zoeken. Ik had tot voor kort dus nog steeds een tandarts in Utrecht waar ik erg tevreden over was, maar dat was logistiek gezien natuurlijk niet heel handig. Dus nu een nieuwe, die natuurlijk niet kan tippen aan de Utrechtse, maar het leek wel oké. S. vond het maar niets dat de stoel met mij erin naar achteren ging en uiteraard dacht de tandarts dat ze een jongen was. Volgens de tandarts was het vooral belangrijk dat er geen strijd zou ontstaan over het tandenpoetsen, hij leek het al prima te vinden als S. zelf af en toe op haar tandenborstel sabbelde. Ik zet zelf liever toch iets hoger in, omdat ik het idee heb dat ze het anders nooit gaat toelaten, maar het was ergens ook wel geruststellend. Ik probeer het nu gewoon ’s ochtends en ’s avonds en het wisselt een beetje hoe dat gaat. Het helpt vaak nog steeds wel als wij ook onze tanden poetsen, als ze op een kussen van mij mag liggen of als ze in de spiegel mag kijken.

Ze kijkt bijzonder graag in de spiegel (en ze zwaait ook graag met een poetsdoek als we aan het schoonmaken zijn, dus wat zegt dit nu weer over haar/ons). Of in het raampje van de oven. Vooral als ze weer eens een of ander lintje of touwtje of mijn tas om haar nek heeft gehangen, dan gaat ze meteen kijken hoe het staat. Waarschijnlijk kwam daar die striem in haar nek ook vandaan… Ze wil soms ook het reiswiegje van pop Zoë op haar hoofd, en als het haar niet lukt, vraagt ze gewoon om hulp door ‘helpen’ te gebaren, iets te zeggen wat erop lijkt en op haar hoofd te wijzen. Wat jij wilt, S.

Ze begint meer met de Duplo te spelen. Vooral door blokjes van elkaar te trekken en deurtjes open en dicht te doen (de woorden ‘open’ en ‘di'(cht) zegt ze ook veel), maar ze is ook vaak druk met de poppetjes, de bedjes en de glijbaan. Ze maakt snurkgeluiden als het over slapen gaat en koppelt dat ook aan Zoë in haar reiswiegje en Duplo-poppetjes in bedjes.

Zelf slaapt ze nog steeds niet door. Ze gaat wel ’s avonds meestal een stuk makkelijker slapen dan eerst, namelijk zonder dat we er op een matras naast moeten blijven liggen. Die speen laten we voorlopig nog maar even… Ik sus mezelf met de gedachte dat ze hem in principe alleen krijgt als ze gaat slapen (o, en als ze het me onmogelijk maakt om haar luier te verschonen) en dat ze hem meestal ook zelf teruggooit in haar bed als ze weer aangekleed is. Ik wil in principe geen nachtvoedingen meer geven omdat ik het idee had dat ze daar alleen maar vaker wakker van werd, in de hoop dat ze dan weer wat zou krijgen. Ze is alleen vaak héél erg boos als ze het niet krijgt, en dat is ’s nachts extra moeilijk. Ze is ook nog steeds vaak erg boos voor het eten. Koken is lastig als er een krijsende dreumes aan je benen hangt. Soms lukt het om haar af te leiden met reepjes paprika en stukjes cherrytomaat, maar laatst had ze gezien dat er tomaatjes op het aanrecht stonden en ging ze daar alleen maar harder van krijsen. Ze houdt nogal van cherrytomaatjes.

Ze loopt steeds beter en is graag buiten, speelt graag buiten. Ik moet er nog erg aan wennen dat ze steeds verder kan lopen. Ze wil de laatste tijd ook steeds niet in de kinderwagen.

Maandag had ik mede daardoor een paniekmoment. Ik moest haar naar de crèche brengen (waar de fotograaf kwam, dus ik had ook nog meer dan anders het idee dat ik daar op tijd een enigszins presentabele S. moest afleveren). Toen ik de fiets uit de schuur haalde, bleek het achterwiel ineens aan te lopen tegen het spatbord, maar aanvankelijk had ik niet door dat dat het was en was ik alleen maar bezig met: O nee, het wiel draait niet, nu kan ik niet fietsen. Dan maar met de kinderwagen. Dat duurt natuurlijk langer en de kinderwagen heeft een lekke band. Je kunt er nog wel mee rijden, maar uiteraard minder goed en sowieso zijn de banden nogal versleten, doordat we ze niet vaak genoeg hebben opgepompt en dat hebben we niet vaak genoeg gedaan omdat er een autoventiel op zit, we geen geschikt pompje hebben en we meestal wel andere dingen aan ons hoofd hadden dan bij een fietsenwinkel of tankstation die banden op te laten pompen. Ik had eerder de indruk gekregen dat ik vrij gemakkelijk bij de babywinkel een nieuw setje banden zou kunnen kopen, maar toen ik daar heel dapper zonder M. met de auto, S. en de kinderwagen naartoe was gegaan, bleek zo’n setje peperduur te zijn en ook nog eens pas weken later te kunnen worden geleverd. Daar baalde ik erg van. En maandag wilde S. dus ook absoluut niet in de kinderwagen. Ze snapte niet waarom ze ineens niet meer op de fiets mocht (ik had haar al in het zitje gezet voor ik erachter kwam dat ik niet met de fiets kon rijden), ze overstrekte zich en ging compleet door het lint. En ik kreeg haar dus niet in de kinderwagen. Pfff, ik wist echt even niet meer wat ik moest doen en schreeuwde terug. Uiteindelijk kwam het heel snel goed, want daarna besloot ik toch nog een keer te kijken of we niet toch op de fiets konden, boog het spatbord recht en toen kon het gewoon, maar het was even moeilijk.

Op dinsdag wilde ze weer niet in de kinderwagen en besloot ik dat ik de kinderwagen mee zou nemen en dat ze dan wel een stukje mocht lopen naar het winkelcentrum. Ik dacht dat ze op de hoek van de straat wel moe zou zijn, maar ze vond het fantastisch (ze hield ook goed mijn hand vast) en dus waren we ineens al zowat in het winkelcentrum voor ik besloot dat ze nu toch echt in de kinderwagen moest, omdat ik onmogelijk boodschappen zou kunnen doen met haar aan de hand en de kinderwagen. Volgende keer moet ik misschien zonder kinderwagen gaan zodat ik haar in een winkelwagentje kan zetten. Uiteraard wilde ze op dat moment nog steeds niet in de kinderwagen, dus dat was me even een scène midden op straat. Een vrouw riep nog meelevend dat haar kinderen vroeger precies zo waren, maar niet hoe ze dat destijds had opgelost.

Een van de nieuwste gebaren die ze doet is ‘boodschappen doen’. Dat vindt ze een leuk gebaar (ikzelf eigenlijk ook wel, het is alsof je geld rondstrooit). Ik vind haar zo lief als ze heel serieus wil helpen met boodschappen opruimen.

Op woensdag kreeg ik een appje van mijn schoonmoeder dat het niet gelukt was om S. in de kinderwagen te krijgen en dat ze maar in de tuin gingen spelen in plaats van boodschappen doen. Op donderdag besloot ik S. wederom op de fiets naar de crèche te brengen. ’s Avonds kreeg ik bericht dat de nieuwe wielen van de kinderwagen onderweg waren.

Op vrijdag was mijn moeder jarig en droeg S. haar mooie vest dat opa en oma voor haar mee hadden genomen van vakantie. Op zaterdag werden de nieuwe wielen bezorgd. En besloot ik toch de rode Koelstra-buggy die ik op Marktplaats had gezien aan M. te laten zien. Ik haat mezelf als ik te veel geld uitgeef aan de verkeerde dingen. Maar goed, het lijkt me nog steeds handig om ook een buggy te hebben, zeker nu ze steeds groter wordt en meer loopt en deze zag er echt nog goed uit en werd dichtbij aangeboden voor een paar tientjes. De woonkamer van de aardige mensen bij wie we hem op gingen halen zag eruit alsof er een speelgoedbom was ontploft, zoals kan gebeuren als je meerdere kinderen hebt en het tegen het einde van de middag is in het weekend. S. begreep niet helemaal dat we alleen de buggy gingen ophalen, en dat het dus niet de bedoeling was dat ze daar met het speelgoed van die andere kinderen ging spelen. Dus die pakte een autootje, ik legde uit dat dat niet mocht en legde het terug. Een van die kinderen: ‘Die baby maakt er een rotzooi van!’ :)

Helaas gooide ze op de terugweg in de auto ineens haar soepstengel eruit en waren we meteen weer erg bezorgd, vooral omdat de vorige overgeefepisode zo dramatisch was, toen ze zelfs water niet meer binnenhield en we allemaal ziek werden en bleven. O, en ook wel omdat ze thuis niet meer uit de nieuwe buggy wilde en we bang waren dat ze die ook onder zou kotsen… Ze at bijna niets en gaf nog een keer over, en zondag bestond voor een deel uit kokhalzend de vreselijkste luiers verschonen, maar verder is ze heel vrolijk en lijkt het tot nu toe gelukkig mee te vallen.

Ze eet nog steeds zo ontzettend graag yoghurt. Ze wijst naar de koelkast als we haar vragen waar de yoghurt is. Ze wil haar yoghurt soms zelf eten en we vinden (met enige tegenzin i.v.m. de kliederzooi) dat dat dan moet kunnen, want hoe moet ze het leren als ze nooit mag oefenen? Ze draagt wel een slab met mouwen. Ze denkt helaas vaak dat ze de lepel om moet kiepen. M. zei laatst dat S. gelukkig niet meer zo overstuur raakte zodra haar yoghurt op was. Dat had ze beter niet kunnen zeggen. We proberen haar af te leiden, bijvoorbeeld door onze armen in de lucht te steken voor een soort wave of door met onze lepel tegen die van haar te tikken (‘lepelmaatjes’), we proberen haar voor te bereiden op de teleurstelling door aan te kondigen dat het bakje bijna leeg is, maar vaak is er geen houden meer aan.

Ze sjouwt het liefst de hele dag rond met de boeken over Boer Boris. De leeftijdsindicatie is vanaf drie jaar, maar ze vindt de tekeningen zo leuk en we hebben de verhalen inmiddels al zo vaak voorgelezen dat ze bij Boer Boris wil geen feest zelf al ‘Nee!’ begint te roepen als het broertje en zusje van Boer Boris weer eens iets willen vieren. Boer Boris zegt op al het vierbare (een groeiend worteltje, een pasgeboren lammetje, een jarig neefje) namelijk: ‘Nee, dat is geen reden voor een feest.’ Tot zijn nieuwe hakselaar wordt bezorgd :) We moeten maar eens op zoek naar andere delen (die zijn er), blijft het voor ons ook leuk. In een van de bladzijden zit helaas nu ook een scheur (argh, mijn arme boekenhart!), bewijs dat ze eigenlijk nog in de kartonboekjesfase zou moeten zitten.

‘Ja’ en ‘nee’ (vooral ‘nee’ dus) lijken meer betekenis voor haar te krijgen, net als ‘open’. En op de crèche schijnt ze ‘Uit, uit!’ te hebben geroepen toen ze uit de verkleedkist wilde (ze klimt nog steeds overal in, gisteravond zat ze ook ineens in haar speelgoedbak, waar ze amper in past).

We zijn bang dat ze bang is geworden voor de douche door Nog even mijn haartjes wassen. Ik heb het zelf aan haar gegeven, dus ik kan niemand de schuld ervan geven. Er is een scène waarin het konijn water in zijn gezicht krijgt en je snel je handen voor zijn ogen moet houden. Daarna wordt er wel meteen gezegd dat er niks aan de hand is, maar misschien denkt S. daardoor toch dat er iets niet pluis is. In ieder geval is ze ineens doodsbang voor de douche. Het begon ermee dat ze er absoluut niet onder wilde, maar inmiddels raakt ze ook in paniek als ze in de douchecabine in haar badje zit (dus zonder dat de douche aanstaat). Heel zielig. We laten haar nu eerst maar eens vanaf de buitenkant van de cabine zien dat er niets engs gebeurt als wij onder de douche gaan, hopelijk helpt dat.

Ze vindt het nu heel leuk om haar schoenen aan te hebben en in de tuin te zijn. Ik kan haar gerust even neerzetten terwijl ik de fiets uit de schuur haal. Onderweg houdt ze alles goed in de gaten en is ze dolblij als ze een hond of een vogel ziet. Dat gebaart ze dan ook. Ook op de crèche heeft ze voor het eerst in de tuin rondgelopen, dat vond ze blijkbaar erg leuk. Het is wennen dat ze nu op die manier naar buiten kan. Maar de tuin daar is erg mooi.

Ik baal ervan dat het nog steeds zo koud is, maar S. lijkt er niet zo mee te zitten. Ze wil haar wanten nooit aan. Ik had haar alvast in de auto gezet toen ik de ruiten nog moest krabben. Ze vond het fantastisch toen ik aan haar kant achter het ijs tevoorschijn kwam.

Ze kent al best veel dierengebaren, maar het verschilt natuurlijk hoe vaak ze ze kan gebruiken omdat ze die dieren in het echt ziet. Poes, varken, schaap, paard, konijn, olifant, zebra, vlinder… Ik vind het heel knap dat ze zo duidelijk onderscheid maakt tussen ‘vogel’ en ‘vlinder’, toch twee gebaren waarbij je met je armen moet wapperen. We doen eigenlijk maar wat, ik bedoel, de gebaren zijn officiële gebaren uit de Nederlandse gebarentaal, maar we bedenken zelf zo’n beetje welke gebaren ons handig of leuk lijken en die zoeken we dan op (waarbij we meestal uitkomen bij de voorbeeldfilmpjes van Het Gebaar van de Dag met Emily, een ontzettend cool jong meisje dat gebarentaal gebruikt om beter te kunnen communiceren met haar zusje dat een verstandelijke beperking heeft). Ik ben er heel enthousiast over, want ik zie dat het werkt. S. kan veel meer duidelijk maken dan ze in gesproken Nederlands al kan zeggen en ik heb ook het idee dat ze ons beter begrijpt. Ik krijg er veel verwonderde reacties op. Veel mensen zijn er niet mee bekend en vinden het maar vreemd, denken dat we ons kind een taalachterstand bezorgen door te gebaren in plaats van tegen haar te praten of vermoeden dat we het doen omdat we dove mensen in onze omgeving hebben. Ik was altijd al geïnteresseerd in gebarentaal en dovencultuur, maar ik ken geen dove mensen en kan me nog steeds amper uitdrukken in hun taal, want ik ken alleen wat losse gebaren. Ik spreek ook gewoon tegen S., voor alle duidelijkheid, die voor zover we nu weten prima hoort (ze testen trouwens al in de eerste week of baby’s iets kunnen horen, tegelijk met de hielprik). Ik ondersteun wat ik zeg alleen met gebaren en beschouw dat als een verrijking. Nou ja, het geeft ook verder niet, toen S. nog helemaal niet reageerde op de gebaren heb ik ook wel momenten gehad dat ik dacht: Gaat dit ooit effect hebben of maak ik mezelf alleen maar belachelijk? Ook de oma’s van S. waren trouwens aanvankelijk best sceptisch, maar zijn nu helemaal om en dragen regelmatig gebaren aan die wij nog niet kennen :)

Het gebaar voor ‘mama’ was het eerste gebaar dat ze kende (dat woord kan ze al wel ook zeggen). Je tikt daarbij twee keer met je vlakke hand tegen je wang. Laatst zag ze M. en mij samen en tikte ze enthousiast met allebei haar handen tegelijk tegen haar wangen. Alsof ze begreep dat ze zo meervoud aan kon geven.

Ik ben nu minder ongerust als ze weer een of andere ‘tic’ lijkt te hebben ontwikkeld. De vorige (snuiven, ‘de centenbak’) zijn namelijk ook vanzelf weer overgegaan. Ze haalt nu ineens vaak haar schouders op.

‘Sjok, sjok, sjok, achter moeders rok’ vindt ze nu erg leuk, al moet ik eerlijk bekennen dat ze ook vaak hysterisch aan mijn benen hangt, vooral aan het einde van de dag. M. kende het niet, het stelt ook niet veel voor: ik loop door de kamer en S. loopt achter me aan terwijl ik haar handjes vasthoud. Ze houdt van liedjes (zoals vrijwel alle kinderen, volgens mij). Ze vraagt soms ook om ‘Hoofd, schouders, knie en teen’ door naar haar hoofd te grijpen en iets in de richting van ‘Hoooooofd’ te zeggen op de juiste toonhoogte. Ze zingt op haar manier ‘Een koetje en een kalfje die liepen in de wei’ (‘Neeee! Boe, boe!’, ze is duidelijk goed in dingen die ‘nee’ bevatten). We hebben een cursus Muziek op schoot gevonden voor in het voorjaar. We hadden al langer bedacht dat we zoiets wilden doen, maar S. was er nog niet oud genoeg voor. Het lijkt ons allebei leuk, dus we wilden graag weten of we afwisselend met S. mee konden komen, of misschien zelfs met z’n drieën. De juf had het in haar mailtje aan M. alweer over ‘uw man’. Zucht.

Als ik iets probeer te zeggen over wat ik lastig vind aan twee moeders zijn, reageren mensen vaak in de trant van: ‘O, maar dat is toch niet zo erg?’ Omdat de voorvallen op zich gelukkig ook niet zo erg zijn. Geen discriminatie (of erger), maar onnadenkendheid en misverstanden. Het is geloof ik vooral de frequentie, en dat ik al min of meer verwacht dat ik dingen zal moeten uitleggen of rechtzetten. Het gaat van oprechte interesse tot pure sensatiezucht, maar het is nooit vanzelfsprekend.

In de supermarkt zagen we leidster M. van de oude crèche. Ze was daar met haar eigen dochters en ze reageerde heel enthousiast. Ze wist nog naar welke crèche S. is vertrokken en legde aan haar dochters uit dat ze S. op de groep had gehad toen die ‘nog een baby was’. Ze heeft S. leren kennen met 3 maanden en ik snap dat het verschil tussen 3 en 15 maanden groot is, dat vind ik zelf ook, maar het klonk toch gek.

Ze wil nu vaak met boodschappen doen de scanner vasthouden en als dat niet mag (het mag nooit) m’n boodschappenbriefje. Dat mag op zich wel, al heeft ze het ook al eens kapotgescheurd voor ik klaar was. Ik probeer haar te laten helpen voor zover ze dat al kan. Ze gooit zelf de speen terug in haar bed. De haarborstel in de la. ‘s Avonds haar speelgoed in de bak (als ze op dat moment niet volledig door het lint aan het gaan is omdat haar yoghurt op is). Op de crèche haalt ze de spullen uit haar mandje en geeft ze aan. Ook boodschappen naar de keuken brengen lukt, dan gaat ze steeds kijken of er nog iets in het mandje van de kinderwagen zit. Ze had vandaag het liefst een zak aardappelen van drie kilo meegesleept.

Ze denkt dat knopen klokken zijn. Het begon bij de knoop van mijn broek. Ook een rond ding met tekentjes erop, zoiets zal het wel zijn. Ze wordt boos als ik zeg dat een knoop geen klok is en tik-takt vrolijk verder.