Therapeutisch schrijven

Ik denk dat mensen vaak beginnen te schrijven om dingen te verwerken. Dat gold in ieder geval voor mij toen ik begon met schrijven. En het hielp. Het schrijven en het wereldje waar ik in terechtkwam, het wereldje van de poëzie en de (jongeren)schrijfwedstrijden. Veel fijne mensen ontmoet en veel leuke dingen gedaan.

Vanaf dat moment neem ik schrijven serieus. Dat wil niet zeggen dat het niet meer fijn of helend kan zijn, maar wel dat ik werk aan mijn teksten. Ik wil mijn werk delen, publiceren. Dit heeft twee jaar geleden ook geleid tot mijn debuutbundel. Ik schrijf nog steeds veel over gebeurtenissen uit mijn eigen leven, maar ik hoop dat mijn werk mijn persoonlijke ervaringen kan overstijgen, dat anderen erdoor geraakt worden, zich erin herkennen enzovoort. Ik gebruik mijn eigen leven nu meer dan dat ik er verslag van doe.

Therapeutisch schrijven heeft geen beste reputatie, waarschijnlijk dankzij mensen die hun dagboeken bij uitgeverijen door de brievenbus gooien en verwachten dat die integraal worden gepubliceerd, maar zo erg hoeft het dus niet te zijn. ;)

Een tijdje geleden had ik een gesprek met iemand die me vroeg te reageren op een bijzonder slecht gedicht. Hij vond het zelf duidelijk heel mooi en treffend, ik hoop maar dat hij het niet zelf had geschreven. Noem het beroepsdeformatie, maar ik kon dat dus niet serieus nemen. Ik werd zo afgeleid door de belabberde vorm dat ik geen behoefte had om over de eventuele boodschap te praten. En hij begreep niet waarom niet, vond het volgens mij ook echt vervelend dat ik er niet zo van onder de indruk was als hij.

Natuurlijk kunnen woorden van anderen helpen, maar deze niet. Niet voor mij, in ieder geval. Niet meer, misschien. Eerlijk is eerlijk, er zijn zeker tijden geweest waarin ik het liefst zo veel mogelijk over boeken praatte en mensen zo veel mogelijk verhalen liet vertellen om zelf maar niet aan bod te hoeven komen. Ik sluit niet uit dat ik hem op mijn zestiende om een kopietje van het gedicht zou hebben gevraagd.

Maar ik ben (gelukkig) geen zestien meer. Daarnaast bleef deze persoon maar zeggen dat ik ‘dingen van me af moest schrijven’. Ik had hem moeten vragen wanneer ik dat volgens hem had moeten doen. Ik heb geprobeerd hem uit te leggen waarom dat voor mij nog niet zo makkelijk is. Door mijn werk, doordat ik ook zeer kritisch ben op mijn eigen teksten. Ik probeer soms best iets voor me uit te typen (meestal moet ik dan een timer zetten om te voorkomen dat ik meteen aan het redigeren sla), maar ik weet inmiddels dat er pas teksten komen waar ik echt iets mee kan als de scherpste randjes eraf zijn. En dat vind ik niet erg. Ook dat begreep hij niet.

Dit was iemand die vanuit zijn functie, vind ik, een poging had moeten doen het te begrijpen. Er speelde helaas nog het een en ander tussen ons, waarvoor hij geen enkele verantwoordelijkheid nam. Als kers op de taart van dit toffe contact belde hij me op een gegeven moment speciaal op om me terecht te wijzen. Ik houd het bewust een beetje vaag omdat ik nog niet precies weet wat ik hierover kwijt wil, maar ik had eerder iets verwacht als: ‘Goh, klopt het dat je onze afspraak hebt afgezegd? Wil je nog een nieuwe afspraak maken? Hoe gaat het met je? Wat vervelend dat je dat zo hebt ervaren. Wat kan ik doen om dit te verbeteren?’ Het was al met al behoorlijk bizar en zo iemand mag lekker mijn leven weer uit.

Ik voelde me overvallen en teleurgesteld, maar uiteindelijk vooral ook erg geïrriteerd. Zoals je wellicht merkt. :) Vandaar dat ik er maar een blog over schrijf, hoe therapeutisch! Ik weet niet zeker of ik er op de lange termijn goed aan heb gedaan om het zo af te kappen, maar ik denk dat het ook anders zou moeten kunnen. Dat het anders had moeten gaan, eigenlijk.

Ondanks de gang van zaken heb ik er kracht uit gehaald. Hij bepaalt niet of, wanneer en hoe ik ergens over schrijf. Niemand. Ik weet nog dat de kraamverzorgster na enkele dagen vroeg of ik de bevalling had verwerkt (en dat ik dan ‘ja’ zou zeggen en zij dat af kon vinken, ik vrees dat dat echt haar idee was, want ze was helaas nogal van de lijstjes). Mijn bevalling ging prima, ik kijk er positief op terug, maar deze vraag kwam voor mij wel heel snel (ik bedoel, het was wel een bevalling en daarna heb je dus een baby). Ik zei: ‘Nee, ik moet er ook eerst nog over schrijven.’ Er moest achteraf gezien veel te veel in mijn kraamtijd, misschien schrijf ik daar nog weleens iets over hier, maar dit wilde ik wel echt zelf. L. had het ons aangeraden en ik wist van tevoren al dat ik het wilde doen. En ik ben blij dat ik het heb gedaan.

Waarschijnlijk kun je dat ‘van je afschrijven’ noemen. Maar als ik wil wachten tot ik ergens een gedicht over kan schrijven, dan doe ik dat ook. Ik doe het op mijn moment en op mijn manier.

Afgelopen week heb ik hard aan zo’n gedicht gewerkt. Ik wil er iets mee proberen te doen, dus ik deel het vooralsnog niet op mijn blog, maar ik voel me er goed bij. En toen bedacht ik dat het schrijven zelf ook therapeutisch is voor mij. Juist niet zomaar wat in het wilde weg typen, maar het kauwen op ieder woord. Het feit dat ik de volledige controle heb over wat ik vertel, ook als ik geen enkele controle heb gehad over de gebeurtenissen waarover ik vertel. Dat het materiaal kan worden. Mijn materiaal.