Ineens was daar het bericht dat KID voor lesbische en alleenstaande vrouwen ‘zonder medische indicatie’ niet langer wordt vergoed. Het wordt ook daadwerkelijk ineens niet meer vergoed, niet pas volgend jaar of zo.
Edit: Het wordt dit jaar ineens toch nog wél vergoed (bron). Aangezien het echter de vraag is wat er daarna gaat gebeuren en de hele gang van zaken vooralsnog weinig vertrouwen bij me oproept, heb ik deze blog verder niet aangepast.
Niet dat het iemand iets aangaat, maar wij hebben onze twee dochters gekregen via KID. We gaan hoogstwaarschijnlijk niet proberen om er nog meer te krijgen, dus in praktische zin hebben we er niets mee te maken. Maar daarbuiten uiteraard wel.
Natuurlijk kun je erover discussiëren of dit vanuit de basisverzekering moet worden vergoed. Misschien past het beter binnen een aanvullende verzekering, maar dan moet die er wel zijn. Dat is op dit moment niet het geval. Of misschien vinden we met z’n allen wel dat iedereen z’n vruchtbaarheidsbehandelingen maar uit z’n eigen zak moet betalen. Maar dan moet ook iedereen dat doen.
En heterostellen dus ook. Want dat is nu het verschil: voor vrouwen met een onvruchtbare mannelijke partner verandert er niets, de behandeling blijft vergoed. Beschik je echter niet over zaad omdat je partner een vrouw is, of omdat je geen partner hebt, dan moet je de behandeling voortaan zelf betalen (voor alle duidelijkheid: het donorzaad werd al niet vergoed, maar de inseminatie dus wel).
Er wordt dus gediscrimineerd op basis van relatiestatus, en angstaanjagend veel mensen lijken het daarmee eens te zijn. Geen man hebben is ‘immers’ geen medisch probleem. De vrouwen met een onvruchtbare man hebben zelf meestal echter even weinig problemen als de vrouwen zonder man. Het weigeren van een KID-behandeling aan lesbische stellen is directe discriminatie, oordeelde de Commissie gelijke behandeling in 2001 al. Er werd een motie aangenomen door de Tweede Kamer dat er ‘geen onredelijke drempels’ voor zo’n behandeling mochten zijn. Minister Els Borst verwoordde het standpunt van de regering ‘dat ook andere leefvormen dan het traditionele gezin met een vader en moeder een zorgzaam en stabiel opvoedingsklimaat kunnen bieden aan de kinderen die daarin opgroeien’. (bron). Dat waren nog eens tijden. Nu wordt lesbische stellen de toegang tot KID niet ontzegd, maar worden er dus wel financiële drempels opgeworpen die voor hetero’s niet worden opgeworpen. Klinkt nogal onredelijk.
Er zijn toch genoeg andere manieren om aan zaad te komen, roepen mensen. De kroeg in duiken. Een oproep plaatsen op internet. Co-ouderschap. En ongeacht hoe je aan zaad weet te komen, je kunt toch ook gewoon thuis insemineren, zo ingewikkeld is het allemaal niet. Natuurlijk ben ik op de hoogte van andere wegen. Wij hebben weloverwogen voor deze weg gekozen. Iedereen die voor deze weg kiest, doet dat weloverwogen. Zo’n traject is niet niks. Als we op de een of andere manier kinderen hadden kunnen krijgen zonder hulp van derden, hadden we dat absoluut gedaan.
Wat me hierbij opvalt: niemand heeft het over de andere opties voor heterostellen. Natuurlijk gaan heterovrouwen niet naar bed met iemand die niet hun eigen partner is om zwanger te raken. Natuurlijk krijgen heterostellen geen kinderen met een alleenstaande man of een ander stel met wie ze dan co-ouderschap aangaan. Waarom eigenlijk niet? (Het ergste vind ik misschien nog wel dat ik dat tot voor kort zelf óók niet ter discussie stelde. Lang leve de heteronormativiteit.)
De situatie is hetzelfde: een vrouw zonder medische problemen met een partner die haar niet zwanger kan maken. Maar jullie hebben geen man, zeggen mensen dan. Jullie kinderen hebben geen vader. Dat klopt. En wat dan nog? Belachelijk dat ik dit moet staven, maar dat kan ik: uit wetenschappelijk onderzoek komen geen aanwijzingen naar voren dat dat een probleem is. Kinderen met twee moeders of twee vaders zijn even gelukkig als kinderen met een vader en een moeder (bron).
De enige negatieve gevolgen worden veroorzaakt door discriminatie, door homofobie. O, en de hetero’s die besluiten om te verzwijgen voor hun kinderen dat ze gebruik hebben gemaakt van donorzaad, doen de zaak ook geen goed. Volledig anoniem donorschap mag in Nederland niet meer, wat mij betreft terecht. Onze donor is voor ons onbekend, maar zijn gegevens zijn geregistreerd. Onze dochters kunnen deze later opvragen, mochten ze dat willen, en dan zullen we ze daar uiteraard ook in steunen.
Volgens mij ontnemen we ze helemaal niets, maar er zijn blijkbaar nog altijd mensen die niet kunnen handelen dat onze relatie, ons gezin zo compleet is. Zonder vader, zonder man. En dan is het extra naar als je je moet afvragen of de overheid dat soms ook vindt. Zoals Meredith Greer schreef: ‘Het klinkt verdacht veel als een beleidstechnische “daar-moet-een-piemel-in”.’ (bron)
Gelukkig is er inmiddels enige ophef over ontstaan. Er is een petitie. Er komt een Kamerdebat. Jinek had er een item over, waarin Liliane Ploumen geweldige dingen zei.
Ik vond het wel lastig dat ik me niet kon herkennen in de vrouwen die daar werden geïnterviewd. Ik ben dus niet alleenstaand, en het klonk alsof de alleenstaande vrouw aan tafel extra verontwaardigd was over de discriminatie omdat ze daar normaal gesproken nooit mee te maken had. Ik weet het, als witte, hoogopgeleide vrouw zonder migratieachtergrond heb ik ook een heleboel privileges, maar ik ervaar deze beleidswijziging toch als het zoveelste bewijs dat sommige mensen lesbische relaties minder waard vinden dan heterorelaties. Volgens de minister is dit trouwens helemaal geen beleidswijziging. Het was al nooit de bedoeling dat het voor ons werd vergoed, ze zijn er nu alleen achter gekomen dat de behandelingen ‘ten onrechte’ werden gedeclareerd (bron). Volgens dit bericht van de NVOG speelde dit al in 2017. Bij de zwangerschap van onze tweede dochter ging het dus om een gedoogconstructie, of hoe moet ik dat zien? Gedoogd, dat is in ieder geval hoe ik me vaak voel.
Aan tafel bij Jinek zat overigens ook een lesbische vrouw, door wie ik me helaas ook niet echt gerepresenteerd voelde. Zij voert actie met de hashtag #magikjekwakkiedan (inclusief carnavalshit). Ik vrees dat je daar weinig mensen mee gaat overtuigen die KID voor lesbische vrouwen toch al te ver vinden gaan. Maar goed, sommige vrouwen komen met een goedkope hashtag, anderen publiceren een stuk op een matig gelezen blog. Als het mensen maar aan het denken zet. Als het maar helpt.
PS: Hier kun je de petitie waar ik over schreef ondertekenen, als je wilt. Dank je wel!